Μετά τις εθνικές εκλογές του περασμένου Μαρτίου ορισμένες πολιτικές αναλύσεις επιχειρούν επίμονα να προσδώσουν μερικά «μυθικά» στοιχεία στην πολιτική και τον χαρακτήρα της δεξιάς. Ο πρώτος καλλιεργούμενος μύθος αφορά την περιβόητη μετακίνηση της δεξιάς προς το κέντρο του πολιτικού άξονα, με την έννοια ότι έχει επιλέξει τη μετριοπαθή διαχείριση της εξουσίας και τη χρήση πολιτικών συμβολισμών που παραπέμπουν στην ιστορία άλλων πολιτικών χώρων. Ο δεύτερος μύθος αφορά την ανάδειξη ενός στοιχείου λαϊκότητας στο χαρακτήρα της κυβέρνησης με την έννοια ότι φαίνεται να την απασχολούν τα προβλήματα των λαϊκών τάξεων, των ασθενέστερων πολιτών.
1. Κατά περίεργο τρόπο, ενώ όλοι οι αναλυτές ισχυρίζονται -με βάση τα τελευταία εκλογικά αποτελέσματα- ότι ο πολιτικός άξονας της χώρας μετακινήθηκε προς τα δεξιά, οι παραπάνω καλλιεργούμενοι μύθοι για τη μετεκλογική δεξιά υποδηλώνουν ουσιαστικά την υποκλοπή ιδεολογικών και πολιτικών στερεοτύπων της κεντροαριστεράς.
Αυτή η περίεργη αντινομία πρέπει να απαντηθεί. Και πρέπει να απαντηθεί κυρίως από το ΠΑΣΟΚ, ενόψει μάλιστα του συνεδρίου του, όπου θα επιχειρηθούν, μεταξύ άλλων, ιδεολογικοί ανακαθορισμοί και επικαιροποίηση του νοήματος της σύγχρονης, προοδευτικής πολιτικής διακυβέρνησης.
Εχει εύστοχα παρατηρηθεί ότι τα διχοτομικά πολιτικά δίπολα όπως φιλελευθερισμός – σοσιαλισμός, δεξιά – αριστερά ή Κεντροδεξιά – Κεντροαριστερά, συντήρηση – πρόοδος, προσδιορίζονται εννοιολογικά και με θετικό τρόπο, δηλαδή με τη χρήση σταθερών αξιών, που ιστορικά συνδέονται με κάθε έναν από τους δύο πόλους και με αρνητικό τρόπο. Δεξιά δεν είναι ό,τι είναι αριστερά και το αντίστροφο, πρόοδος δεν είναι ό,τι είναι συντήρηση και το αντίστροφο.
2. Αυτή η δυνατότητα του ετεροπροσδιορισμού θα μας βοηθήσει σήμερα να αποδώσουμε στο ΠΑΣΟΚ το κανονιστικό περιεχόμενο της σύγχρονης κεντροαριστεράς, του σύγχρονου δημοκρατικού σοσιαλιστικού κόμματος. Η λαϊκότητα που αποδίδεται στο χαρακτήρα της Ν.Δ. καθώς και η αποδιδόμενη σε αυτή μετριοπαθής διαχείριση της εξουσίας είναι σωστά διατυπωμένα ψεύδη.
Η ανάδειξη τέτοιων χαρακτηριστικών προϋποθέτει τη συνεπή και αρκετά μακροχρόνια άσκηση μιας θετικής πολιτικής γύρω από την οποία οργανώνεται ευρεία κοινωνική συναίνεση. Κάτι τέτοιο δεν υπάρχει.
Αυτό που απλώς συμβαίνει είναι να πιστώνεται στη Νέα Δημοκρατία αυτό που ο ελληνικός λαός πεισμόνως αναζητούσε την τελευταία περίοδο στο ΠΑΣΟΚ και δεν εύρισκε. Στις εθνικές εκλογές δεν κέρδισε καμία δεξιά αντίληψη, απλώς ηττήθηκε πολλαπλώς το ΠΑΣΟΚ. Τι ακριβώς όμως ηττήθηκε από το ΠΑΣΟΚ;
3. Στις εκλογές του Μαρτίου δεν ηττήθηκε το δημοκρατικό και μεταρρυθμιστικό πνεύμα στη διαχείριση του κράτους. Ηττήθηκε η έλλειψή του! Η αλαζονική συμπεριφορά στελεχών εξουσίας σε όλες τις βαθμίδες της, η ανάπτυξη φαινομένων διαφθοράς, η αίσθηση της αποξένωσης αρκετών πολιτικών από κάθε τι λαϊκό, αυτά είναι που αποδοκιμάστηκαν.
Στις εκλογές του Μαρτίου δεν ηττήθηκαν οι πολιτικές που αναλογούν προνομιακά στη δημοκρατική-σοσιαλιστική διακυβέρνηση, όπως η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, η έκφραση αλληλεγγύης στους ασθενέστερους, η εφαρμογή της κοινωνικής δικαιοσύνης. Ηττήθηκε η έλλειψή τους! Ηττήθηκε η απομάκρυνση από την ιδεολογική δεξαμενή της κεντροαριστεράς και η μετάπτωση της προοδευτικής πολιτικής σε ουδέτερη και άχρωμη διαχείριση του τρέχοντος χρόνου.
Το εκπληκτικό στην περίπτωσή μας είναι ότι με τη μεταστροφή της κοινωνίας προς τη δεξιά, οι πολίτες δεν ζήτησαν με το εκλογικό αποτέλεσμα την εφαρμογή κλασικών συντηρητικών πολιτικών, απαίτησαν, αντιθέτως, την εφαρμογή των κλασικών προταγμάτων της κεντροαριστεράς!
Η ακριβής αυτή ανάγνωση της πραγματικότητας και του μηνύματος των εκλογών είναι που ώθησε την πολιτική φιλολογία προς τον ισχυρισμό ότι η δεξιά κινείται προς το κέντρο του πολιτικού άξονα. Αυτή, όμως, η ψευδής θεωρία θα καταπέσει σύντομα, καθώς άρχισε ήδη να λειτουργεί η θεμελιώδης αντίφαση ανάμεσα στο περιεχόμενο και τη φύση της δεξιάς πολιτικής και των επιθυμιών της ελληνικής κοινωνίας. Οι σκληρές πολιτικές λιτότητας που ανήγγειλε ήδη η δεξιά διακυβέρνηση ως αποτέλεσμα της κρίσης που δημιούργησε με τη λογιστική επανεγγραφή των δημοσιονομικών μεγεθών και οι προσπάθειες κομματικού ελέγχου της διοικητικής ιεραρχίας, αποκαλύπτουν το μύθο περί της μετακίνησής της προς το κέντρο.
4. Αρα, ο προσδιορισμός της ταυτότητας της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας δεν πρέπει να στηριχθεί σε μια κίνηση του ΠΑΣΟΚ από τα αριστερά προς τα δεξιά του πολιτικού άξονα, προκειμένου να απωθήσει τη δήθεν μετακινούμενη προς το κέντρο δεξιά, αλλά από το κέντρο προς τα αριστερά! Το εκλογικό διακύβευμα του ΠΑΣΟΚ δεν βρίσκεται προς τα δεξιά του. Τα ιδεολογικά και πολιτικά διακυβεύματα του ΠΑΣΟΚ πρέπει να εκπηγάζουν από την επικαιροποιημένη ιδεολογική δεξαμενή της μεταρρυθμιστικής και δημοκρατικής αριστεράς, δηλαδή της σοσιαλδημοκρατίας.
Αν έπρεπε να κωδικοποιήσω το σύνθετο εγχείρημα του ΠΑΣΟΚ στο συνέδριό του, θα έλεγα τη φράση: Σταθερά προσηλωμένη η ματιά προς τα αριστερά!
5. Οι στρογγυλοποιημένες και άοσμες πολιτικές που αναλογούν στο σαφές εφεύρημα του μεσαίου χώρου, αναδεικνύουν μια διαχειριστική, μη πολιτική, χωρίς κοινωνική διάσταση, λογική. Αυτές οι πολιτικές έχουν ήδη προ πολλού καταδικασθεί.
Η εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ προϋποθέτει την ιδεολογική του νίκη. Και αυτό θα συμβεί αν επαναφορτίσει την πολιτική του με τις θεμελιώδεις αξίες της αναλογικής ισότητας, προκειμένου να καταπολεμηθούν οι κοινωνικές ανισότητες, της ποιοτικά ανώτερης δημοκρατίας με την εξασφάλιση της αυτονομίας της πολιτικής έναντι της οικονομίας και την περιφερειακή ανασυγκρότηση των λειτουργιών του κράτους, του ανθρωπισμού και των ιδεωδών του, πάνω στα οποία πρέπει να στηριχθεί η αξιακή μεταμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος. Το ίδιο πρέπει να υποστηριχθεί η καταπολέμηση του τεχνολογικού αναλφαβητισμού και η αποκρατικοποίηση του πολιτισμού.
6. Τέλος, και όχι το λιγότερο σημαντικό, το ΠΑΣΟΚ πρέπει να συνειδητοποιήσει μαζί με όλη τη σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία ότι η κρίση που αντιμετωπίζει δεν είναι η κρίση των ιδεών του, αλλά η κρίση των μέσων του.
Καλή χρονιά!