1)Υπάρχει μια σύγχυση που αφορά τους παράγοντες, οι οποίοι οδήγησαν στην αρνητική εικόνα του ΠΑΣΟΚ, όπως αυτή καταγράφηκε στις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Τι έφταιξε τελικά, οι κυβερνητικοί χειρισμοί ή η αμφισβήτηση του πρωθυπουργού; ;
Είναι αλήθεια ότι στις τελευταίες δημοσκοπήσεις η εικόνα του ΠΑΣΟΚ δεν είναι η καλύτερη δυνατή. Πρέπει να πάρουμε σοβαρά υπόψη μας τις δυσμενείς κρίσεις που εκφράζουν οι πολίτες για τις επιδόσεις της κυβέρνησής μας και του κόμματος. Γι’ αυτό απαιτείται να λάβουμε έγκαιρα γενναίες αποφάσεις, υπό την προϋπόθεση ότι θα συμφωνήσουμε στην ερμηνεία του προβλήματος, στους λόγους δηλαδή που το δημιουργούν. Υπήρξαν αποφάσεις της κυβέρνησης και ορισμένες πλευρές της πολιτικής μας που δοκίμασαν τις σχέσεις εμπιστοσύνης ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και στους πολίτες. Θυμίζω τις ανακοινώσεις για το ασφαλιστικό, το νόμο για τις εργασιακές σχέσεις ή τις αντιπαραθέσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι αμφισβητήσεις που διατυπώθηκαν προς αυτές τις κυβερνητικές επιλογές είναι ένα δευτερογενές φαινόμενο, που επιβάρυνε το πολιτικό κλίμα, αλλά που δεν είναι η γενεσιουργός αιτία των δυσμενών εντυπώσεων της κοινής γνώμης.
2)Τι ρόλο έπαιξε στις τελευταίες εξελίξεις η υπόθεση του ασφαλιστικού και η στροφή στη φρασεολογία της ηγεσίας – μετά τη συνάντηση των Δολιανών – που υλοποιήθηκε με ύφος Κουτσόγιωργα;
Για το ασφαλιστικό ήδη μίλησα. Σε ό,τι αφορά την υποτιθέμενη επιστροφή του ΠΑΣΟΚ στην αντιδεξιά ρητορεία και στην πολιτική διλημμάτων του παρελθόντος, επιθυμώ να άρω ορισμένες παρεξηγήσεις. Κανένας μέσα στο ΠΑΣΟΚ, πολύ περισσότερο ο πρωθυπουργός, δεν πιστεύει ότι μπορεί να ορισθεί το μέλλον της χώρας, μέσα από την επιστροφή στο παρελθόν και την αναβίωση διχαστικών γραμμών. Ο πρωθυπουργός όμως, στην περίφημη εκείνη συνεδρίαση του Κοινοβουλίου, όφειλε να απαντήσει στο εκπληκτικό επιχείρημα της Ν.Δ., ότι το μείγμα της οικονομικής πολιτικής που εφαρμόστηκε στη δεκαετία του ’60 και του ’70 είναι κατάλληλο και για σήμερα. Αν η Ν.Δ. επιστρέφει στο παρελθόν, για να μας δείξει πως ονειρεύεται το μέλλον, τότε το ΠΑΣΟΚ έχει την υποχρέωση να απαντήσει και να καταδείξει το λάθος της. Το συμπέρασμά μου είναι, συνεπώς, ότι το ΠΑΣΟΚ δεν υιοθετεί μια παραδοσιακή αντιδεξιά ρητορεία.
3) Μετά την έρευνα της MRB, θεωρείτε ότι ήταν η ενδεδειγμένη κίνηση η επίσπευση των διεργασιών στο ΠΑΣΟΚ; Δικαιολογείτε τη σπουδή με την οποία το κίνημα οδηγείται στο συνέδριο του Οκτωβρίου;
Η έρευνα της MRB ήταν ένα επιπλέον ερέθισμα ότι έπρεπε να αρχίσουμε να εργαζόμαστε εντατικά για την ανάταξη του πολιτικού κλίματος. Θεωρώ ότι σε αυτήν την προσπάθεια, η πρωταρχική υποχρέωσή μας ήταν και είναι να επιτύχουμε μια εσωτερική συμφωνία στο Κίνημα για το πού οδηγούμε τη χώρα την επόμενη δεκαετία. Πίστευα πάντοτε ότι το συνέδριο θα ήταν το επιστέγασμα αυτής της προσπάθειας. Παρόλα αυτά, αξίζει να αξιοποιήσουμε την επίσπευση του συνεδρίου και να το μετατρέψουμε σε ένα βήμα ολοκλήρωσης και αποσαφήνισης της πολιτικής μας.
4)Πώς σχολιάζετε τις επισημάνσεις συντρόφων σας ότι πρέπει να ξεκαθαριστούν οι λογαριασμοί στο ΠΑΣΟΚ; Το συνέδριο πρέπει να κινηθεί σε τέτοια κατεύθυνση ή να αναζητήσει νέους στόχους και πειστικό κυβερνητικό πρόγραμμα;
Επιθυμώ να υπογραμμίσω ότι πρέπει όλοι ανεξαιρέτως να είμαστε πολύ προσεκτικοί και ψύχραιμοι, όταν συζητούμε για το συνέδριο και τις αποφάσεις που πρόκειται να λάβουμε. Το ΠΑΣΟΚ δεν είναι Ελ Πάσο για να γίνει ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Επιθυμώ επίσης να υπενθυμίσω, ότι στο ΠΑΣΟΚ δεν έχει εμπράγματα δικαιώματα, ούτε κυριότητας ούτε νομής ούτε κατοχής, κάποιο στέλεχός του. Το ΠΑΣΟΚ είναι τίτλος ιδιοκτησίας του ελληνικού λαού. Οφείλουμε να το κρατήσουμε ενιαίο και ευρύχωρο, να χωρέσουμε σε αυτό τις φιλοδοξίες μας και όχι ο καθένας να το κονταίνει στο δικό του ανάστημα.
5) Με το δεδομένο ότι βρισκόμαστε στις αρχές του καλοκαιριού, ακολουθούν τα μπάνια του λαού, πιστεύετε ότι υπάρχει χρόνος μέχρι το συνέδριο για ουσιαστικό διάλογο και διεργασίες σύνθεσης;
Παρ’ ότι ο χρόνος μέχρι το συνέδριο είναι μικρός, εκείνο που έχει σημασία είναι η διάθεσή μας. Έχει σημασία αν είμαστε αποφασισμένοι να συζητήσουμε ειλικρινώς μεταξύ μας, αν είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε μικρές προσωπικές παραχωρήσεις για να υπηρετήσουμε μεγάλες υποθέσεις. Για να παραφράσω κάτι που είπε ο Κοέλο, αν κάτι το θέλεις πολύ, κι ο χρόνος συνωμοτεί για να το πετύχεις.
6) Σε ποιες αποφάσεις πιστεύετε ότι πρέπει να καταλήξει το συνέδριο και συγκεκριμένα σε ποιες τομές και αλλαγές στην κυβερνητική πολιτική, για να υπάρξει αλλαγή κλίματος;
Το συνέδριο οφείλει να διακηρύξει το νέο μεγάλο εθνικό στόχο της χώρας μας, να αφηγηθεί τη νέα μεγάλη προσδοκία των Ελλήνων. Αν δεν έχεις εθνικό προσανατολισμό και προτεραιότητες, υποφέρουν και οι επιμέρους πολιτικές σου. Όπως την προηγούμενη δεκαετία η συλλογική μας προσδοκία ήταν η ένταξη στην ΟΝΕ, έτσι και την τρέχουσα δεκαετία πρέπει να ορίσουμε τους εθνικούς μας στόχους. Αυτούς πρέπει να διακηρύξει το συνέδριο. Πιο συγκεκριμένα, οι βασικές ιδέες που, κατά την άποψή μου, πρέπει να υιοθετήσει το συνέδριο είναι οι ακόλουθες: α) οφείλουμε να διακηρύξουμε ότι το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν προϋποθέτει τόσο αλλαγές στην οικονομία, όσο κυρίως αλλαγές στην παιδεία. Η δεκαετία που διανύουμε πρέπει να είναι η περίοδος των παλιρροϊκών αλλαγών στην μορφωτική κατάσταση των Ελλήνων. Να αναθεωρήσουμε εκ βάθρων τους εκπαιδευτικούς θεσμούς μας, ώστε να επιτύχουμε την επιθυμητή δυναμική κίνηση: από μια νέα μορφωτική πληρότητα προς μια νεοτερική οικονομία και μια εξανθρωπισμένη κοινωνία. β) οφείλουμε να ξαναμιλήσουμε για το κράτος. Η κεντροαριστερά πρέπει να μιλήσει εκ νέου για το κράτος. Κανένα αναπτυξιακό αποτέλεσμα δεν είναι δυνατό, χωρίς βαθύτατες μεταβολές στη λειτουργία του κράτους και της δημόσιας διοίκησης. Να εφαρμόσουμε μια εκτεταμένη και συναρπαστική μεταρρύθμιση στη διοίκηση, που να στηρίζεται στην ιδέα ότι η ικανή διοίκηση προϋποθέτει εξατομικευμένη ευθύνη, αυστηρό πνεύμα στη διαχείριση των δημοσίων πόρων, αυστηρούς πειθαρχικούς ελέγχους και αξιολόγηση των πεπραγμένων σε τακτά χρονικά διαστήματα. γ) να διακηρύξουμε μια νέα σχέση ανάμεσα στο κέντρο και στην περιφέρεια. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η Ελλάδα αναπνέει στις εθνικές της οριογραμμές και όχι στα κοσμικά στέκια της Αθήνας. Να δώσουμε ισχυρές αυτόνομες εξουσίες στις περιφέρειες της χώρας, που να τις υλοποιούν με δικούς τους αυτόνομους προϋπολογισμούς, ώστε να έχουν και την αίσθηση της ευθύνης και το μέτρο της αποτελεσματικότητας. Η ανατροπή του ασφυκτικού συγκεντρωτισμού ισοδυναμεί με ανατροπή και αναμόρφωση της μέχρι τώρα γνωστής δημόσιας ζωής. Οι μεγάλες αυτές προτεραιότητες συγκροτούν ένα σαφές εθνικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο μοιραία προσδιορίζονται και γίνονται σαφείς και οι επιμέρους πολιτικές, άρα και οι ρόλοι των προσώπων.
7)Αυτή τη νέα πολιτική μπορεί να την υλοποιήσει η σημερινή κυβέρνηση; Χρειάζεται άλλη κυβέρνηση με τον ίδιο πρωθυπουργό; Χρειάζεται άλλος πρωθυπουργός ή μήπως ένα σύστημα διαρχίας;
Το δίλημμα δεν είναι ίδιος ή άλλος πρωθυπουργός. Το δίλημμα, επίσης, δεν είναι διαρχία ή ενός προσώπου αρχή. Το πραγματικό δίλημμα είναι: ίδιο ή διαφορετικό σύστημα διακυβέρνησης; Το ερώτημα είναι απολύτως κρίσιμο. Η απάντηση πρέπει να είναι αποφασιστικά ότι χρειαζόμαστε ένα άλλο σύστημα διακυβέρνησης. Και εξηγούμαι: Αίφνης εμφανίζεται ένας υπουργός ή ένας κρατικός αξιωματούχος και ανακοινώνει μια πολιτική που δεν έχει καμιά σχέση με την πολιτική του ΠΑΣΟΚ. Την εφαρμόζει χωρίς να ελέγχεται από κανέναν, χωρίς να απολογείται σε κανέναν και καλείται εκ των υστέρων το ΠΑΣΟΚ να εξηγήσει στον ελληνικό λαό τι στο καλό συνέβη. Το πρόβλημά μας είναι ότι υπάρχουν πολιτικά πρόσωπα που θεωρούν ότι η δική τους σύλληψη για τα προβλήματα της χώρας είναι και η πολιτική πρόταση του ΠΑΣΟΚ, ότι η δική τους μέθοδος είναι η μοναδική ορθή μέθοδος επί γης για την λύση των προβλημάτων. Είναι μερικοί που πιστεύουν ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει να υποτάσσεται στην προσωπική τους έμπνευση, στο πολιτικό γιατροσόφι τους, ότι είναι οι μοναδικοί αυθεντικοί εκφραστές των ιδεών του ΠΑΣΟΚ και των ονείρων των πολιτών. Και αυτό που ζούμε τελικά είναι η αλαζονική τους παράνοια να περνάει ως οδοστρωτήρας πάνω από το πονεμένο σώμα του ΠΑΣΟΚ, να πλήττει θανάσιμα τις σχέσεις αγάπης και εμπιστοσύνης που με πολύ κόπο αναπτύχθηκαν διαχρονικά ανάμεσα στην κοινωνία και το ΠΑΣΟΚ και να μην δίνουν εξήγηση σε κανέναν, αφού δεν υπάρχει ποτέ καταλογισμός ευθύνης και έλεγχος. Αυτό καθιστά προβληματικό το σύστημα διακυβέρνησης. Να ανακαλύψουμε, λοιπόν, θεσμικές εγγυήσεις που αφορούν στη λειτουργία της κυβέρνησης και του κόμματος και που να καθιστούν διαφορετικό το σύστημα διακυβέρνησης. Προτείνω γι’ αυτό να χωριστεί η Κεντρική Επιτροπή σε έξι υποεπιτροπές, αντίστοιχες των κοινοβουλευτικών επιτροπών. Να ορίσουμε ότι ο επικεφαλής της αρμόδιας υποεπιτροπής της Κ.Ε., ο γραμματέας και ο εισηγητής του αντίστοιχου κοινοβουλευτικού τομέα εργασίας και ο αρμόδιος υπουργός αποτελούν μια ολιγομελή και ισχυρή ομάδα για την άσκηση της πολιτικής μας σε κάθε τομέα της δημόσιας ζωής. Καμιά πολιτική δεν εξαγγέλλεται και πολύ περισσότερο δεν εφαρμόζεται, εάν δεν έχει προηγουμένως συμφωνηθεί στο πλαίσιο της άτυπης αυτής ομάδας. Είναι προφανές ότι σε σοβαρά πολιτικά θέματα η τελική έγκριση δίνεται από συλλογικά όργανα του κινήματος, όπως είναι η Κοινοβουλευτική Ομάδα και η Κεντρική Επιτροπή. Ασφαλώς όλα αυτά απαιτούν ικανούς πολιτικούς διαχειριστές, ένα πολιτικό προσωπικό που να μην είναι τρόφιμο των κοσμικών στηλών, αλλά να πολιτεύεται με κριτήριο το δημόσιο συμφέρον. Συνεπώς, εάν έπρεπε να συνοψίσω, θα έλεγα ότι ο πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ οφείλει να επιλέξει έναν άλλο τύπο διακυβέρνησης και να επιχειρήσει μια βαθιά ανανέωση των προσώπων στην κυβέρνηση και στο κράτος.
8) Ποιος θα είναι ο ρόλος του Χάρη Καστανίδη στο ΠΑΣΟΚ μετά το συνέδριο;
Καταρχήν ο ρόλος μου μέχρι το συνέδριο θα είναι να βοηθήσω στην ενότητα του κόμματός μου και στην αποσαφήνιση της πολιτικής του. Μετά το συνέδριο, φιλοδοξώ να βοηθήσω στην υλοποίηση όσων θα συμφωνήσουμε και να εργαστώ για τη βελτίωση του πολιτικού κλίματος, ώστε το ΠΑΣΟΚ να προχωρήσει νικηφόρα προς την επόμενη εκλογική αναμέτρηση.
9) Κύριε Καστανίδη, ποιες είναι οι προβλέψεις σας σε ό,τι αφορά τις κινήσεις του διεθνούς παράγοντα στο κέντρο των Βαλκανίων και ειδικότερα στα Σκόπια και τι μέλλει γενέσθαι με το γειτονικό κράτος;
Η πρόβλεψή μου για τη συνοχή του κράτους των Σκοπίων δεν είναι ιδιαιτέρως αισιόδοξη. Εδώ και μία δεκαετία υποστηρίζω, με συνέπεια, την πρόβλεψη ότι το νεοσύστατο αυτό κράτος θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα. Σε ό,τι αφορά τη δράση των διεθνών δυνάμεων στην περιοχή θα ήθελα να επισημάνω τη φαινομενικά “ασταθή” πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών. Λέω φαινομενικά, διότι πιστεύω ότι υπάρχει πολύ σταθερός προσανατολισμός. Νομίζω ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν, στο σύνολο της περιοχής που εκτείνεται από τα Ουράλια και την Κασπία μέχρι και την Αδριατική, μία ασταθή ισορροπία ελεγχόμενων, μικρών κρατιδίων. Αυτό τις διευκολύνει να επιβάλλουν την ηγεμονία τους και να αξιοποιήσουν τους εκπληκτικούς πλουτοπαραγωγικούς πόρους που υπάρχουν σ’ αυτήν την περιοχή. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, φαίνεται πως υπάρχουν πλούσια κοιτάσματα ουρανίου και πετρελαίων. Η μακροπρόθεσμη τακτική των ΗΠΑ είναι να συντηρεί κρίσεις στην περιοχή, για να μπορεί να επιβάλλει την ηγεμονία της και έτσι την ευκολότερη οικονομική αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πόρων. Ίσως ένας δεύτερος λόγος, που οι ΗΠΑ θα επιθυμούσαν μια αστάθεια στην περιοχή, είναι η διαρκής ανταγωνιστικότητά τους προς την Ε.Ε. Για τους λόγους αυτούς, η Ελλάδα, η οποία γνωρίζει – καλύτερα παντός άλλου – την ιστορία της περιοχής και την προοπτική της, θα ήταν ευχής έργο να πιέσει περισσότερο τους διεθνείς οργανισμούς, όπως είναι η Ε.Ε. ή ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, να αναλάβουν πρωτοβουλίες για τη σταθεροποίηση της περιοχής, αντίθετα δηλαδή με αυτό που επιδιώκεται από ισχυρές δυνάμεις.
10) Ως βουλευτής Θεσσαλονίκης πώς αποκωδικοποιείτε τα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η πόλη και η ευρύτερη περιοχή στο νέο βαλκανικό περιβάλλον και πώς αυτά νομίζετε ότι πρέπει να μας απασχολήσουν στον προεκλογικό διάλογο ενόψει των προσεχών δημοτικών εκλογών;
Οι επόμενες δημοτικές εκλογές θα είναι κρίσιμες ενόψει της προσπάθειας όλων μας να αναδείξουμε τη Θεσσαλονίκη ως οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο των Βαλκανίων. Αυτό που πρέπει να κριθεί, από τους πολίτες της Θεσσαλονίκης, είναι ποιος προτείνει ρεαλιστικές λύσεις για την ανάδειξη της φυσιογνωμίας της πόλης και του ρόλου της. Η Θεσσαλονίκη, ασφαλώς, έχει ανάγκη να προοδεύσει πολύ περισσότερο στις μεγάλες υποδομές. Η πρώτη προτεραιότητα, κατά την άποψή μου, είναι το νέο διεθνές αεροδρόμιο, που χρειάζεται για να εξυπηρετεί όχι μόνο της ανάγκες της ενδοχώρας αλλά και του συνόλου των χωρών της Βαλκανικής. Από την άλλη, ο οικονομικός ρόλος της Θεσσαλονίκης θα αναδειχθεί, αν λειτουργήσει ως χρηματιστηριακό κέντρο για όλη τη βαλκανική χερσόνησο. Θεωρώ ότι το χρηματιστήριο της Θεσσαλονίκης πρέπει να αναλάβει την εποπτεία και την εισαγωγή σ’ αυτό μικρομεσαίων επιχειρήσεων από όλες τις χώρες της βαλκανικής. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει σοβαρή στήριξη, από την πλευρά της κυβέρνησης, στις διοικητικές υποδομές της πόλης, στις λειτουργίες του χρηματιστηρίου και των τραπεζών. Γι’ αυτά τα θέματα, κατά την άποψή μου, θα πρέπει να καταθέσουν προτάσεις και προγράμματα όσοι θα διεκδικήσουν το δημαρχιακό αξίωμα. Γιατί πιστεύω ότι η πόλη χρειάζεται μία άξια δημοτική αρχή, με όραμα, που θα απαντά στις προκλήσεις της νέας εποχής.
11) Ποια πολιτικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά θα πρέπει να συγκεντρώνει ο υποψήφιος που θα υποδείξει το ΠΑΣΟΚ;
Θεωρώ ότι το πρόσωπο του υποψηφίου δημάρχου του ΠΑΣΟΚ πρέπει να αντανακλά την ιστορία της πόλης. Δεν χρειάζονται βιαστικές επιλογές και μάλιστα μεταξύ των πολιτικών που θητεύουν στην κεντρική πολιτική σκηνή. Ο υποψήφιος δήμαρχος πρέπει να προέρχεται από την κοινωνία των πολιτών, να ενδιαφέρεται να παραμείνει στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης και να θητεύσει με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στα δημοτικά πράγματα της πόλης. Γι’ αυτό και είμαι αντίθετος με επιλογές υποψηφίων από το χώρο της κεντρικής δημόσιας ζωής.
Συνέντευξη στους δημοσιογράφους Θανάση Χούπη και Φίλιππο Δεργιαδέ