Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Δεν είναι τόσο αυτονόητο ότι το 5ο Συνέδριο γίνεται σε μία από τις κρισιμότερες στιγμές της πολιτκής μας ζωής. Πρέπει να το καταστήσουμε αυτό αυτονόητο. Πολλοί πιστεύουν ότι το 5ο Συνέδριο είναι το Συνέδριο επίλυσης οργανωτικών εκκρεμοτήτων, ότι το 5ο Συνέδριο είναι ένας χώρος εκκαθάρισης προσωπικών και ομαδικών λογαριασμών. Το Συνέδριο αυτό είναι ένα Συνέδριο πρώτα απ’όλα που πρέπει να απαντήσει σε κρίσιμα ιδεολογικά και πολιτικά θέματα που θ’ανοίξουν νέους ορίζοντες και δρόμους για τη χώρα μας και τους πολίτες της.
Ακούω από χθές μετά τη σημαντική παρέμβαση του Προέδρου ένα αίσθημα να πλανάται στη δημόσια συζήτηση : Το Συνέδριο αυτό ουσιαστικά τελείωσε, δεν έχει πιά να ειπωθεί τίποτε άλλο.
Αλλά η ακριβής πραγματικότητα συντρόφισσες και σύντροφοι, ήταν ποτέ και από κανέναν σοβαρό άνθρωπο δεν ετέθη θέμα αμφισβητήσεως ή θέμα ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ. Δεν είναι το πρόβλημα αυτού του Συνεδρίου η θέση του Προέδρου του Κόμματος, ίσως ούτε καν της συνθέσεως της Κεντρικής Επιτροπής.
Η απόφασή μας και η αποστολή αυτού του Συνεδρίου είναι να ιχνηλατήσουμε κρίσιμα ιδεολογικά και πολιτικά ερωτήματα, αν θέλουμε να σώσουμε την ψυχή μας και το μέλλον μας. Και επ’αυτών εγώ θα σταθώ. Μείνετε μακριά από ακραίες λογικές αντιπαραθέσεις, μείνετε μακριά από τη βασανιστική κυριαρχία των γραμμών και των σταυροδοσιών. Εχω απόλυτη εμπιστοσύνη στο κριτήριο το ανόθευτο των συνέδρων και των πολιτών, οι οποίοι πραγματικά με καταλαγιασμένη συνείδηση θα βοηθήσουν στις μεγάλες ιδεολογικές και πολιτικές επιλογές.
Οφείλουμε να απαντήσουμε συντρόφισσες και σύντροφοι στο ερώτημα, τι σημαίνει να είναι κανείς σοσιαλιστής το 2000. Αυτή είναι η μεγάλη αναζήτηση. Και αν αυτή η ιδεολογική αναζήτηση γίνει, ποιές επιπτώσεις έχει στην κυβερνητική πράξη, γιατί μην ξεχνάμε ότι είμαστε ταυτόχρονα και κυβερνητικό κόμμα. Και τρίτο και θεμελιώδες ερώτημα. Η ιδεολογική ανασύνθεση και ταυτόχρονα οι μεταβολές σε όψεις της κυβερνητικής πρακτικής πως μπορούν να γίνουν μέσα σε συνθήκες απόλυτης ενότητας ;
Ξεκινώ απ’αυτό το τελευταίο. Η ενότητα δεν είναι έννοια με συναισθηματικό χαρακτήρα. Δεν αρκεί ότι είμαστε από το ’74 πολλοί μαζί. Ασφαλώς πρέπει να υπάρχει ένα κλίμα συντροφικής αλληλεγγύης. Η ενότητα όμως κυρίως, πρέπει να στηρίζεται σε μία ελάχιστη κοινή πολιτική και ιδεολογική βάση στην οποία πρέπει να συμφωνήσουμε.
Ποιά είναι αυτή ; Μπορούμε μόνοι μας ως Έλληνες σοσιαλιστές να αναζητήσουμε αυτή την ελάχιστη πολιτική και κοινωνική βάση σε μία εποχή παγκόσμιας οικονομικής διασύνδεσης, όπου υπερεθνικοί οργανισμοί παίζουν καθοριστικό ρόλο ; Η απάντηση είναι ναι και όχι και μόνοι μας, αλλά κυρίως στα πλαίσια των αναζητήσεων της Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας.
Τι συμβαίνει λοιπόν, αναφορικά με τα ιδεολογικά θέματα Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας ; Ακούμε πολλούς καινοφανείς όρους. Θέλω να καταδείξω τι συμβαίνει στην Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία και σ’εμάς. Υπάρχουν πολλοί θεωρητικοί οι οποίοι σ’ένα πλαίσιο ιδεολογικής και πολιτικής αμηχανίας προτείνουν όπως ο Γκίντενς και οι Βρετανοί Εργατικοί τον τρίτο δρόμο. Είναι ασαφές τι εννοούν.
Οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες του Σρέντερ μιλούν για το νέο Κέντρο και είναι ασαφές τι εννοούν. Είναι άλλοι οι οποίοι μιλούν για την Αριστερά του Κέντρου και είναι επίσης ασαφές μέσα σ’αυτή την ιδεολογική και πολιτική αμηχανία τι εννοούν.
Την ίδια ώρα η σοσιαλδημοκρατική ελίτ, η Διοίκηση δηλαδή των Σοσιαλδημοκρατικών Κομμάτων ενσωματώνεται στην ελίτ της Ανώτατης Διοίκησης, της βιομηχανίας και των μεγάλων χρηματοπιστωτικών κέντρων. Δεν έχει κανένα πρόβλημα η κυβέρνηση Μπλέρ να έχει στις τάξεις της το Λόρδο Σένσμπουρι που είναι ο επικεφαλής μιας μεγάλης αλυσίδας καταστημάτων.
Δεν έχει κανένα πρόβλημα ο επικεφαλής της «Barclays Bank», δηλαδή ο Λόρδος Σάϊμον, να είναι γνήσιος Σοσιαλδημοκράτης. Δεν έχει κανένα πρόβλημα ο Ζοσπέν να έχει επικεφαλή της γαλλικής οικονομίας τον Ντομινίκ Στρός Καν, ο οποίος είναι ιδρυτής του κύκλου βιομηχανίας, δηλαδή των πιο σκληρών αφεντικών της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Και όσο ενσωματώνεται η σοσιαλδημοκρατική ελίτ σ’αυτούς τους κύκλους της ανώτατης διοίκησης, τόσο εντελώς αντίστροφη πορεία υπάρχει προς τον κόσμο της εργασίας και του πολιτισμού.
Την ίδια όμως ώρα στο εσωτερικό της Σοσιαλδημοκρατίας στελέχη που αναμιγνήσκονται, που έχουν και συναίσθημα και συνείδηση της ιστορικής τους διαδρομής προτείνουν στη Σύνοδο Κορυφής για το Ευρωπαϊκό Μανιφέστο πολύ σημαντικές αρχές που πρέπει να υιοθετήσουμε.
Λέει το Ευρωπαϊκό Μανιφέστο της Σοσιαλδημοκρατίας: δεν μπορεί να υπάρξει ευρωπαϊκή στρατηγική ανάπτυξης, εάν δεν υπάρξει, για όλους μας και για κάθε χώρα ξεχωριστά, επέκταση της ζήτησης και των επενδύσεων.
Δεν μπορεί να υπάρξει η αρχή της οικονομικής ανταγωνιστικότητας εάν έχουμε εξαθλιωμένους μισθούς και εάν δεν προστατευθούν τα κοινωνικά δικαιώματα, εάν δεν υπάρξει μια νέα αλληλεγγύη, μια νέα πολιτική για την κοινωνική συνοχή.
Αυτή η διάσταση στο εσωτερικό της Σοσιαλδημοκρατίας εκφράστηκε με ένα σημαντικό γεγονός, ίσως το σημαντικότερο αυτές τις μέρες. Αν συντρόφισσες και σύντροφοι το Κοσσυφοπέδιο είναι το μέγα γεγονός των διεθνών σχέσεων, αν για εμάς υπήρξε ο Οτσαλάν το μεγάλο γεγονός, της Ευρωπαίας Σοσιαλδημοκρατίας είναι η παραίτηση του Λαφοντέν με μια εκρηκτική συναισθηματική και ιδεολογική φόρτιση. Ο Λαφοντέν εδήλωσε : ότι ναι η καρδιά μου εξακολουθεί να χτυπά αριστερά και δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε κανένα Χρηματιστήριο της Ευρώπης.
Εάν αυτό είναι ένα ιδεολογικό πρόταγμα, συντρόφισσες και σύντροφοι, τότε η ελάχιστη ιδεολογική βάση πρέπει να είναι τούτη : Πρέπει κι εμείς να ψηλαφίσουμε μαζί με όλους . Λένε κάποιοι, ότι οι μεγάλες φορολογικές ελαφρύνσεις, η αναλογικότητα στη φορολόγηση του μεγάλου κεφαλαίου, η υπεράσπιση της ζήτησης και των υποδομών και η επεκτατική πολιτική θα προκαλέσει τις ευέξαπτες κοινωνικές αγορές, θα προκαλέσει τα ευέξαπτα και οξύθυμα Χρηματιστήρια.
Αυτό είναι αλήθεια. Αλλά εδώ ακριβώς είναι η απάντηση συνολικά της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας και του Σοσιαλισμού. Απένταντι στην οικονομία της αγοράς που δεν ελέγχεται με τίποτε, απέναντι στη δύναμη των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων πρέπει να προτείνουμε τη δύναμη της κινητοποίησης των πολιτών, όχι μόνοι μας ωστόσο, αλλά στα πλαίσια μιας μεγάλης Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας.
Λέω, λοιπόν ότι βεβαίως πρέπει να κινητοποιήσουμε τους πολίτες. Διότι δεν είναι το σύνθημά μας : ναι στην οικονομία της αγοράς, όχι στην κοινωνία της αγοράς. Αν η οικονομία της αγοράς είναι πλήρως εμπορευματοποιημένη και δοσμένη στους αγγέλους των διεθνών Χρηματιστηρίων, τότε θα υπάρξει απόλυτη εμπορευματοποίηση και της κοινωνίας της αγοράς.
Λέμε, λοιπόν, ναι στις κοινωνικές δυναμικές, στη συνείδηση της ιστορίας μας και του κόμματος και προτείνουμε νέα ενότητα για την οποία πρέπει κυριολεκτικά, συντρόφισσες και σύντροφοι, μακριά από ακραίες τοποθετήσεις να δώσουμε και την ψυχή μας και την συνείδησή μας.
Να είστε καλά.