Βρισκόμαστε σε μια καμπή στην ιστορία της χώρας και στην ιστορία της παράταξης.
Η χώρα βρίσκεται εν μέσω πολλαπλών κινδύνων και η παράταξη αναζητεί τον δρόμο της επιστροφής σε καλύτερες μέρες.
Οι νεότερες γενιές αναλαμβάνουν την ηγεσία του κόμματος. Τις συνοδεύει η ευχή μου να ανορθώσουν, με τη σύμπραξη όλων μας, και τον πολιτικό φορέα των ιδεών του δημοκρατικού σοσιαλισμού και την πατρίδα.
Η αποστολή τους δεν θα είναι εύκολη, γι’ αυτό και θεωρώ χρέος μου να υπενθυμίσω μερικές αλήθειες και αρχές.
Στην πολιτική μπορεί να συναντήσει κανείς τεχνικούς της εξουσίας, που με κυνισμό ενδιαφέρονται μόνο για την απόκτηση ή τη διατήρηση της εξουσίας. Μπορεί να συναντήσει επίσης, πολιτικούς των ιδεών, των αρχών, φορείς ισχυρής θέλησης να αλλάξουν τον κόσμο και να κάνουν τη ζωή των ανθρώπων καλύτερη.
Η ιστορία συνήθως αγνοεί τους πρώτους και θυμάται με τιμή τους δεύτερους.
Το οφειλόμενο χρέος της νεότερης γενιάς είναι να αποστρέψει το βλέμμα, κατά το πρότυπο της Ιστορίας, από τους τεχνικούς της εξουσίας και να αναδειχθεί σε νέο πολιτικό παράδειγμα αφοσίωσης σε υψηλές ιδέες, όπως η ελευθερία, η συμμετοχική Δημοκρατία, η κοινωνική δικαιοσύνη και η προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Θέλω ακόμη να υπενθυμίσω ότι η πολιτική δεν είναι ένας λαμπερός χώρος προνομίων ή ελαφρών κοσμικών συναναστροφών. Αρκετά χρόνια μετά τη στιγμή που διάβηκα το κατώφλι της Βουλής στα 25 μου χρόνια, έγραφα σε ένα βιβλίο μου αυτά τα λόγια: «Από την πρώτη αρχή θεώρησα την πολιτική ως διαρκή μάχη για τη βελτίωση της ανθρώπινης μοίρας και ως τόπο, όπου οι ανάγκες συνταιριάζονται με τις πιο ευγενικές φιλοδοξίες. Δεν έχω αλλάξει την πεποίθηση μου αυτή ούτε και σήμερα. Το κρίσιμο για την πολιτική είναι να σημαδεύει αυτή τον χρόνο. Να του δίνει διάσταση, ουσία, χρώμα. Να δίνει στον χρόνο αξία με τις εκλάμψεις της και να μη χάνεται αδιάφορη μέσα στα γυρίσματα των καιρών».
Αυτή την πολιτική σας καλώ να αγαπήσετε, αυτή να ασκήσετε, δημιουργώντας τα δικά σας μεγάλα γεγονότα μέχρι να μπούμε και πάλι σε αλκυονίδες μέρες. Θα είμαστε κάθε μέρα μαζί σ’ αυτή την προσπάθεια.
Επιτρέψτε μου, να προσθέσω και κάτι ακόμη. Η ανασυγκρότηση του ΠΑΣΟΚ θα συντελείται ταυτόχρονα με την ανασυγκρότηση της κοινωνίας. Αυτό ας το κρατήσουμε βαθιά στο μυαλό μας. Δεν υπάρχει κοινωνία πολιτών, η συλλογική συνείδηση είναι κατεστραμμένη και οι πολίτες αποκαμωμένοι και παραιτημένοι.
Μετά από 12 χρόνια συνεχών κρίσεων, στη διάρκεια των οποίων κυριάρχησαν ο λαϊκισμός, η αμετροέπεια, οι μύθοι και οι ψίθυροι, δεν υπάρχουν δρώντα κοινωνικά υποκείμενα. Πρόκειται για μια κοινωνία ρηγματωμένη και σκορπισμένη σε ατομικές τροχιές. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την εποχή της άνθησης της σοσιαλδημοκρατίας, μπορούσε εύκολα να διακρίνει κανείς πολιτικές στρατηγικές με συγκεκριμένες ταξικές και κοινωνικές αναφορές. Οι εργαζόμενοι π.χ. στην αναπτυσσόμενη βιομηχανία συγκροτούσαν μια κοινωνική δύναμη με επιθυμίες, στόχους και στρατευμένη δράση που συνέκλινε στους στόχους του ευρωπαϊκού σοσιαλισμού. Η οχυρωμένη, σήμερα, στην ιδιωττικότητά της κοινωνία, πρέπει να επαναποκτήσει χαρακτήρα πολιτικής κοινωνίας.
Μια από τις μεγάλες καταστροφές που επέφερε η επί 40 χρόνια κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, ήταν να μετατρέψει τους πολίτες σε καταναλωτές, να καταστήσει τη Δημοκρατία ασθενική και να εξοντώσει τις ελπίδες των ανθρώπων, στο όνομα μιας τεχνοκρατικής πολιτικής «ορθότητας», που αποθεώνει το κέρδος, τις αγορές και την ανταγωνιστικότητα. Η εργασία έμαθε πως η συνεχής προσπάθεια και βελτίωση της αποδοτικότητας δεν ανταμείβει την εργασία, αλλά τη συγκέντρωση πλούτου, τα χρηματιστήρια, τους ακλόνητους νόμους της παγκοσμιοποίησης.
Η απόγνωση, η παραίτηση και η αδιαφορία συνοδεύτηκε από μια μορφωτική καταβαράθρωση που οδηγεί ευρείες λαϊκές μάζες να μη γνωρίζουν τον Σέκερη ή τον Υδραίο Οικονόμου, αλλά να γνωρίζουν τέλεια τις φιγούρες των τηλεοπτικών σκουπιδιών.
Θα χρειαστεί να δώσουμε μια μεγάλη πολιτική και μορφωτική μάχη για να ξαναδημιουργήσουμε τη συλλογική συνείδηση μιας κοινωνίας που ονειρεύεται, θέλει, μπορεί και συμμετέχει. Χωρίς αυτή την προϋπόθεση, δεν υπάρχει μέλλον. Να, γιατί είπα ότι το καθήκον και η αποστολή των νεότερων γενιών, η αποστολή και το καθήκον όλων μας, θα είναι μια εξαιρετικά δύσκολη υποχρέωση. Να, γιατί είπα ότι η ανασυγκρότηση του ΠΑΣΟΚ περνά μέσα από την ανασυγκρότηση της κοινωνίας.
Τέλος, επιθυμώ να αποσαφηνίσω, ότι η υποχρέωση μας να διαφυλάξουμε την πολιτική αυτονομία του χώρου μας, δεν σημαίνει απλώς την υποχρέωσή μας να μην επιτρέψουμε τη μετατροπή του Κινήματός μας σε κυβερνητικό συμπλήρωμα άλλου κόμματος, όπως συνέβη με τη Δεξιά και κινδυνέψαμε με εκλογικό αφανισμό. Η πολιτική αυτονομία της δημοκρατικής παράταξης ισοδυναμεί, εν προκειμένω, με την πολιτική αυτονομία κάθε προσώπου από εμάς έναντι οικονομικών συμφερόντων και εξωθεσμικών κέντρων ισχύος, που επιχειρούν συχνά να επιβάλλουν τις πολιτικές αποφάσεις.
Ελπίζω να θυμάστε τις σκέψεις αυτές ιδιαίτερα στις δύσκολες στιγμές της προσπάθειας μας. Είναι τα λόγια ενός ανθρώπου που μια βεβαιότητα μόνο κράτησε στην πολιτική του διαδρομή, τη βεβαιότητα ότι ήταν και είναι πάντοτε τίμιος με τη συνείδηση και τις αρχές του. Τα λόγια ενός «αμετανόητου», όπως θα έλεγε, ο Κώστας Βεργόπουλος.