Το λόγο έχει ο Υπουργός κ. Χαράλαμπος Καστανίδης.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ (Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων): Σας ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Το συζητούμενο νομοσχέδιο είναι αποτέλεσμα μιας επίμονης συλλογικής προσπάθειας. Είναι αποτέλεσμα μακράς συζήτησης και διαβούλευσης, με πληθώρα παραγόντων που υπηρετούν τη δικαιοσύνη.
Επιτρέψτε μου, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, να μη θεωρώ το νομοσχέδιο που εισηγείται η Κυβέρνηση, μία ακόμη προσπάθεια για τον εξορθολογισμό και την επιτάχυνση της διοικητικής δίκης. Πολλές φορές έγιναν αποσπασματικές προσπάθειες στο παρελθόν, αλλά απέτυχαν, μεταξύ άλλων, γιατί ακριβώς επρόκειτο για αποσπασματικές ρυθμίσεις.
Η δική μας πρόταση συνιστά μία ευρεία, εκτεταμένη επέμβαση στο δικονομικό πλαίσιο. Εισάγονται ρηξικέλευθες ρυθμίσεις και ιδέες. Δικονομικά τολμηρές, πρωτότυπες, συγκριτικά με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Πρόκειται για ρυθμίσεις γενναίες, οι οποίες θα βελτιώσουν κατά πολύ την απονομή της διοικητικής δικαιοσύνης.
Σπεύδω να αποσαφηνίσω ότι όσα προβλήματα χρόνια συσσωρεύτηκαν στην απονομή της δικαιοσύνης, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με μία νομοθετική πρωτοβουλία. Αλλά η παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία συνιστά μία πρώτη απάντηση και θα ακολουθήσουν και άλλες. Η επιτάχυνση στην απονομή της δικαιοσύνης, όμως, δεν είναι μόνο θέμα μεταβολής του θεσμικού πλαισίου. Προϋποθέτει και άλλες ταυτόχρονες παρεμβάσεις, για τις οποίες το Υπουργείο Δικαιοσύνης είχε την πρόνοια να μελετήσει, σχεδιάσει και ήδη εφαρμόζει.
Είχα την ευκαιρία να αναφερθώ στην ανάγκη αύξησης των θέσεων των δικαστικών λειτουργών και κάλυψης ενός μεγάλου μέρους των οργανικών κενών των δικαστικών υπαλλήλων. Δεν είναι τυχαίο ότι και στην παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης υπάρχει ρητή πρόβλεψη, ότι αυξάνεται ο αριθμός των οργανικών θέσεων των διοικητικών δικαστών. Επιπλέον στην επόμενη περίοδο των εξετάσεων για την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών θα υπάρξει αύξηση των υποψηφίων σπουδαστών.
Είναι, επίσης, βέβαιο ότι χρειάζεται τολμηρή επέμβαση προς την κατεύθυνση να αξιοποιήσουμε εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, προκειμένου να επιτύχουμε αυτό που αποκαλώ «ψηφιακή δικαιοσύνη».
Στον τομέα της ηλεκτρονικής διοίκησης της δικαιοσύνης και της ηλεκτρονικής διαχείρισης των δικαστικών υποθέσεων, η χώρα έχει βρεθεί πολύ πίσω. Γίνεται τώρα μία συντονισμένη προσπάθεια να επιτύχουμε σε μικρό χρονικό διάστημα, όσα δεν πετύχαμε τα προηγούμενα χρόνια.
Θέλω να γνωρίζετε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι η «προίκα» μου στις 4 Οκτωβρίου του 2009, ήταν μόνο μία σύμβαση χρηματοδοτούμενη από εθνικούς πόρους για τη μαγνητοφώνηση και απομαγνητοφώνηση των δικών στα πολυμελή πρωτοδικεία της χώρας.
Δεν υπήρχε τίποτα άλλο. Αυτήν την ώρα στον τομέα της ψηφιακής δικαιοσύνης έχουν τελειώσει τα τεχνικά δελτία για μία σειρά από δράσεις που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα της ψηφιακής σύγκλισης και στο πρόγραμμα της διοικητικής μεταρρύθμισης. Πρόκειται για ρηξικέλευθες και καινοτόμες πρωτοβουλίες.
Αναφέρομαι στην ηλεκτρονική ροή της δίκης και φυσικά στην ηλεκτρονική κατάθεση των δικογράφων. Αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει αυτό για την επιτάχυνση στην απονομή της δικαιοσύνης. Είναι η on line σύνδεση της κεντρικής υπηρεσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τις αντίστοιχες κεντρικές υπηρεσίες των Υπουργείων Δικαιοσύνης των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι η ηλεκτρονική διασύνδεση μεταξύ όλων των καταστημάτων κράτησης και η σύνδεση του συνόλου των καταστημάτων κράτησης με την κεντρική υπηρεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει αυτό για την παροχή των κατάλληλων πληροφοριών που χρειάζεται το Υπουργείο Δικαιοσύνης άλλοι οργανισμοί και οι πολίτες. Η λειτουργία του κεντρικού επιστημονικού συμβουλίου ενάντια στη θυματοποίηση και την εγκληματικότητα των ανηλίκων, καινοτόμος νέος θεσμός ο οποίος επίσης θα υποστηριχθεί στις δράσεις του από το πρόγραμμα διοικητικής μεταρρύθμισης.
Είναι ενδεικτικά τα παραδείγματα που σας δίνω. Δεν έχω το χρόνο, είναι αμείλικτος, να μιλήσω για όλα αυτά. Θα αναλάβω όμως πρωτοβουλία τουλάχιστον την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δικαιοσύνης και Τάξης να την ενημερώσω στα θέματα της ψηφιακής δικαιοσύνης.
Σε ό,τι αφορά το νομοσχέδιο θέλω να ευχαριστήσω…
(Στο σημείο αυτό κτυπάει προειδοποιητικά το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υπουργού)
Κύριε Πρόεδρε, πρέπει να μου δώσετε λίγο χρόνο γιατί δεν μίλησα χθες επί της αρχής και περίμενα όλους τους συναδέλφους προκειμένου να δώσω μία συνεκτική και πλήρη απάντηση .
Θέλω να ευχαριστήσω για το νομοσχέδιο αυτό που όπως προείπα είναι αποτέλεσμα επίμονης συλλογικής προσπάθειας, τον Πρόεδρο και τους αντιπροέδρους του Συμβουλίου της Επικρατείας και κάθε μέλος του Συμβουλίου της Επικρατείας που συμμετέχει στον σχηματισμό της ολομελείας. Το Συμβούλιο της Επικρατείας είχε συστήσει επιτροπή υπό τον Αντιπρόεδρο κ. Αρναούτογλου που εισηγήθηκε στην ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας. Έτσι η ολομέλεια κατέληξε στην απόφασή της όπως αυτή αποτυπώνεται στο υπ’ αριθμόν 4 πρακτικό του 2010. Πολλές από τις προτάσεις που υιοθέτησε η ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας υιοθετούνται και αποτελούν την πρώτη πηγή εμπνεύσεως του συζητούμενου νομοσχεδίου.
Η δεύτερη ευχαριστία μου απευθύνεται προς την επιτροπή υπό τον Αντιπρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας κ. Μενουδάκο, η οποία συγκρότησε σε χρόνο σύντομο μία δέσμη ιδεών για τον εξορθολογισμό και την επιτάχυνση της διοικητικής δίκης στον πρώτο και το δεύτερο βαθμό. Επίσης, στην πρόταση της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής περιλαμβάνονται εξαιρετικές ιδέες, τολμηρές και καινοτόμες.
Επιτρέψτε μου δι’ ολίγων να περιγράψω μερικές από αυτές τις προτάσεις που εισηγούμαστε σήμερα.
Θα χρησιμοποιήσω τον όρο «πιλοτική δίκη», προκειμένου δόκιμα να τον διακρίνουμε από το θεσμό της πρότυπης δίκης, που το πρώτον εισήχθη με το ν.3659 και αφορά την πρωτοβάθμια διοικητική δικαιοσύνη.
Ο θεσμός, λοιπόν, της πιλοτικής δίκης είναι ένας νεωτερικός θεσμός που θα επιταχύνει καίρια την απονομή της διοικητικής δικαιοσύνης και ταυτόχρονα θα εξασφαλίσει ασφάλεια δικαίου.
Η πιλοτική δίκη, δεν είναι τίποτα άλλο από την εισαγωγή απευθείας στο Συμβούλιο της Επικρατείας υποθέσεων γενικότερου ενδιαφέροντος, προκειμένου με μία απόφαση το Συμβούλιο της Επικρατείας να κρίνει τέτοιες υποθέσεις, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ενότητα της νομολογίας. Σε διαφορετική περίπτωση, αν ακολουθούσαμε τη γνωστή διαδρομή, διοικητικά πρωτοδικεία, διοικητικά εφετεία και μετά Συμβούλιο της Επικρατείας, πέραν της καθυστερήσεως, εξακολουθούσαμε να αντιμετωπίζουμε φαινόμενα αντινομίας στις αποφάσεις των δικαστηρίων που δημιουργούν ανασφάλεια δικαίου. Πρωτοποριακός θεσμός!
Δεύτερον, διαμορφώνουμε ένα είδος συγκεντρωτικού ελέγχου της αντισυνταγματικότητας των νόμων. Εξακολουθώ να πιστεύω στην αρχή του διάχυτου ελέγχου της αντισυνταγματικότητας των νόμων. Η αρχή του διάχυτου ελέγχου ακριβέστερα της αντισυνταγματικότητας των νόμων δεν ακυρώνεται.
Διαμορφώνουμε, όμως, παράλληλα το θεσμό του συγκεντρωτικού ελέγχου της αντισυνταγματικότητας των νόμων από το Συμβούλιο της Επικρατείας, προκειμένου μία ώρα αρχύτερα να εξασφαλίζεται ασφάλεια δικαίου με την κρίση του.
Μ’ αυτόν τον τρόπο, ταχέως και αποτελεσματικά, κρίνονται θέματα αντισυνταγματικότητας, τα οποία αν καλούνταν να κρίνουν δικαστήρια του πρώτου ή του δεύτερου βαθμού, θα αντιμετωπίζαμε και πάλι υπέρμετρες καθυστερήσεις και ανασφάλεια δικαίου.
Ενισχύουμε το θεσμό της πρότυπης δίκης. Προηγουμένως αντιδιέστειλα το θεσμό της πρότυπης δίκης από την πιλοτική δίκη. Η πιλοτική δίκη αφορά το Συμβούλιο της Επικρατείας, ενώ η πρότυπη δίκη αφορά στους δύο πρώτους βαθμούς δικαιοδοτικής κρίσης.
Είναι ένας θεσμός που εισήχθη με το ν.3659. Την πρότυπη δίκη καθόριζε με απόφασή του μόνο ο γενικός επίτροπος των διοικητικών δικαστηρίων. Για θέματα κοινωνικής σπουδαιότητας θα ήταν δυνατό με αμετάκλητο τρόπο, υπαγόμενη τέτοια υπόθεση στο θεσμό της πρότυπης δίκης, να κρίνεται από το διοικητικό πρωτοδικείο ή εφετείο. Δεν ευνοήθηκε, όμως, ο θεσμός γιατί μόνο ο γενικός επίτροπος των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων δεν αρκούσε.
Τώρα δίνουμε τη δυνατότητα ο θεσμός της πρότυπης δίκης να κινείται και μετά από πρωτοβουλία των διαδίκων, του Υπουργού των Οικονομικών ή του διευθύνοντος το δικαστήριο. Μ’ αυτόν τον τρόπο σημαντικές υποθέσεις μπορούν να δικάζονται με οριστικό τρόπο, από τα διοικητικά μας δικαστήρια.
Σημαντική ενίσχυση στον εξορθολογισμό και την επιτάχυνση της διοικητικής δίκης θα δώσει η ιδέα των μονομελών διοικητικών εφετείων. Απελευθερώνουμε μεγάλο αριθμό δικαστικών λειτουργών, προκειμένου να κρίνουν υποθέσεις οι οποίες μέχρι σήμερα κρίνονται από τριμελείς συνθέσεις.
Σκεφθείτε, σας παρακαλώ ότι η αποτελεσματική προστασία του πολίτη έχει σχέση και με τους περιορισμούς στις αυθαιρεσίες του ελληνικού δημοσίου. Το ελληνικό δημόσιο, κατ’ αντιστροφή με όσα υπερασπίστηκαν ορισμένοι εκ των συναδέλφων, μέχρι σήμερα, εξαντλούσε όλα τα ένδικα μέσα και βοηθήματα. Καθυστερούσε στην αποστολή φακέλων, που αφορούν συγκεκριμένη υπόθεση, χωρίς καμμία συνέπεια. Αποτέλεσμα, να συσσωρεύονται υποθέσεις γιατί το ελληνικό δημόσιο δεν τηρούσε την υποχρέωσή του εγκαίρως να δίδει στο διοικητικό πρωτοδικείο ή στο διοικητικό εφετείο σχηματισμένο φάκελο για συγκεκριμένη διοικητική διαφορά.
Σήμερα, ο νομοθέτης επεμβαίνει με αποφασιστικότητα για την καλύτερη παροχή έννομης προστασίας στον πολίτη, περιορίζοντας τις αυθαιρεσίες του ελληνικού δημοσίου. Μην υποτιμάτε τη διάταξη, η οποία εξορθολογίζει τις προθεσμίες εντός των οποίων πρέπει η διοίκηση, να παραδίδει ολοκληρωμένο φάκελο, σχετικά με συγκεκριμένη διοικητική διαφορά. Μην υποτιμάτε την πρόβλεψη μας, ότι επιβάλλεται χρηματικό πρόστιμο, στη διοικητική υπηρεσία, η οποία δεν θα συμμορφώνεται προς την απαίτηση να σχηματίζεται εγκαίρως ο διοικητικός φάκελος.
Άλλη τομή, άλλη ιδέα, η οποία βοηθάει στην επιτάχυνση και στον εξορθολογισμό: Σήμερα, το ελληνικό δημόσιο μπορεί να στρέφεται κατά αποφάσεων δικών του οργάνων. Δικά του όργανα, τα οποία εξέδωσαν αποφάσεις μετά από διοικητική προσφυγή. Σε ορισμένους δε οργανισμούς κοινωνικής ασφαλίσεως είχαμε το παράδοξο φαινόμενο, η διοίκηση να στρέφεται κατά αποφάσεων άλλων οργάνων του ιδίου ασφαλιστικού φορέα, οργάνων που εξέδωσαν απόφαση μετά από ενδικοφανή προσφυγή. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχει μία δαιδαλώδης, χρονοβόρα διαδικασία, μία πολυτέλεια δικαιωμάτων του ελληνικού δημοσίου. Αυτά όλα καταργούνται. Δεν μπορεί πλέον το δημόσιο ή οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης να στρέφονται κατά αποφάσεων δικών τους οργάνων, που είναι αποτέλεσμα διοικητικής προσφυγής ή ενδικοφανούς προσφυγής.
Επίσης, ορισμένες υποθέσεις -όπως η ανάκληση αδειών εγκατάστασης για συγκεκριμένα επαγγέλματα ή η αφαίρεση πινακίδων- που απασχολούσαν μέχρι τώρα σε πλήρη συνθέση δικαστήρια, θα μπορούν να κρίνονται με αποφάσεις του προέδρου του οικείου δικαστηρίου, προκειμένου να είναι σύντομη η απονομή δικαίου.
Όσα σας αναφέρω είναι ορισμένα από τα μέτρα, τα οποία περιλαμβάνοντα στο συζητούμενο νομοσχέδιο.
Θα μείνω, λίγο, στην αρχή του άρθρου 12 για το «φίλτρο διαλογής», γιατί έγινε πολύ συζήτηση. Είχα την ευκαιρία και χθες, κατά τη συζήτηση επί της αρχής, να επισημάνω ότι τα περισσότερα ανώτατα δικαστήρια, τα ανώτατα ακυρωτικά δικαστήρια στην Ευρώπη, έχουν προ πολλού επιλέξει φίλτρα διαλογής, ώστε να μη σωρεύονται αιτήσεις αναιρέσεως και εφέσεις που δεν έχουν καμμία τύχη. Ένας πολίτης έχει δεχθεί έννομη προστασία σε πρώτο βαθμό, σε δεύτερο βαθμό και είναι επαρκής αυτή η προστασία.
Για να εξαντλήσει, παρ’ ότι δεν δικαιώθηκε, μέχρι το τέλος τα ένδικα μέσα και βοηθήματα, προσφεύγει και στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Πολλές από αυτές τις αιτήσεις αναιρέσεως και εφέσεις είναι προδήλως προπετείς, είναι προδήλως αβάσιμες. Έτσι, λοιπόν, σωρεύονται οι υποθέσεις, χωρίς να υπάρχει ένας νομοθετικός περιορισμός των αιτήσεων αναιρέσεων και εφέσεων.
Αυτό το φίλτρο διαλογής επιχειρεί μέσω του νομοθετικού περιορισμού που προβλέπεται στο άρθρο 12: να υπάρχει ένα σαφές κριτήριο προκειμένου να εισαχθεί υπόθεση που έχει ήδη προηγουμένως κριθεί σε δύο βαθμούς δικαιοδοσίας. Κριτήριο είναι αν δεν υπάρχει προηγούμενη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας ή αν η εκδοθείσα απόφαση έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας. Φυσικά περιλαμβάνονται και οι ανέκκλητες αποφάσεις διοικητικών δικαστηρίων.
Όμως, δεν είναι λογικό να τοποθετηθεί ένα φίλτρο διαλογής προκειμένου το Συμβούλιο της Επικρατείας να επιτελέσει την αποστολή του; Διότι, αν και η πρωτόδικη και η δευτεροβάθμια απόφαση είναι σύμφωνη με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, ποιος ο λόγος να κριθεί εκ νέου από το Συμβούλιο της Επικρατείας, το συγκεκριμένο θέμα;
Εάν, όμως, έχουμε σύγκρουση, τότε έχει ενδιαφέρον ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας θα αναλάβει, μετά από αίτηση αναιρέσεως ή έφεση, να κρίνει τη συγκεκριμένη υπόθεση και ενδεχομένως να υιοθετήσει την διαφορετική άποψη που εξεφράσθη κατά το δεύτερο βαθμό και έτσι να αλλάξει η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υπουργού)
Δεν θα καθυστερήσω, κύριε Πρόεδρε.
Σε ό,τι αφορά τις φορολογικές διαφορές είχα την ευκαιρία χθες να παράσχω διευκρινήσεις. Στις φορολογικές, τελωνειακές και δασμολογικές διαφορές, θεωρώ ότι τα πράγματα είχαν οδηγηθεί σε υπέρμετρη προστασία του ενός εκ των διαδίκων και σε υπέρμετρη δυσκολία του ελληνικού δημοσίου.
Δίνουμε τη δυνατότητα να εξορθολογιστεί το σύστημα της παρεχόμενης αναστολής σε περίπτωση ανεπανόρθωτης βλάβης του διαδίκου ή αν η αίτηση αναστολής είναι προδήλως βάσιμη. Για μια διαφορά η οποία πρόκειται να κριθεί σε δεύτερο βαθμό επιβάλλεται η υποχρέωση, αν ο διάδικος χάσει σε πρώτο βαθμό τη δίκη, να καταβάλλει το 50% της οφειλόμενης υποχρέωσής του. Μέχρι εκείνη την ώρα δεν έχει πληρώσει απολύτως τίποτα.
Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι ότι διάφοροι οφειλέτες ή παραβάτες δεν καταβάλλουν τίποτε στο δημόσιο παρά την παρέλευση πολλών χρόνων.
Στις υποθέσεις πάνω από 150.000 ευρώ η διαφορά κρίνεται σε πρώτο και τελευταίο βαθμό στα εφετεία. Γιατί; Διότι η νομολογία του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έχει κρίνει ότι τα ανώτερα δικαστήρια παρέχουν απολύτως επαρκείς εγγυήσεις για ορθή κρίση και δίκαιη δίκη.
Η εκδίκαση σε πρώτο και δεύτερο βαθμό επιτρέπεται για τις υποθέσεις κάτω των 150.000 ευρώ. Δεν θα μπορούσαν σε πρώτο και τελευταίο βαθμό να κρίνουν τα διοικητικά πρωτοδικεία υποθέσεις κάτω των 150.000 ευρώ, διότι κατά τη νομολογία του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων δεν παρέχονται, όπως στα ανώτερα δικαστήρια, οι ίδιες εγγυήσεις.
Ο Πρόεδρος του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού αναρωτήθηκε αν όλο αυτό το κανονιστικό πλαίσιο δυσκολεύει τις επενδύσεις ή μάλλον θεώρησε ως δεδομένο ότι δυσκολεύει τις επενδύσεις. Μα οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου αυτού δεν έχουν καμμία απολύτως σχέση με τις επενδύσεις. Πρόκειται, για φορολογικές, τελωνειακές και δασμολογικές υποθέσεις, για διαφορές οι οποίες δεν σχετίζονται με το επενδυτικό πλαίσιο ή με την επενδυτική πρωτοβουλία.
Ένας επενδυτής δεν έχει μπροστά του το φάσμα της επιβολής ενός προστίμου για φορολογικούς, τελωνειακούς ή δασμολογικούς λόγους. Ένας επενδυτής θέλει να δει να λειτουργεί η διοικητική γραφειοκρατία σύντομα και αποτελεσματικά και ενδεχομένως, αν κριθεί διαφορά μεταξύ αυτού και του ελληνικού δημοσίου, τότε να υπάρξει γρήγορη κρίση, ώστε να ενισχυθεί στην προσπάθειά του να επενδύσει.
Αν ο Πρόεδρος του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού αμφισβητεί το Συμβούλιο της Επικρατείας, ειδικά την προσυμβατική προστασία που παρέχει, τότε του υπενθυμίζουν ότι πολύ πρόσφατα, κατά την υιοθέτηση οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – οδηγία για τη δικαστική προστασία των συμβάσεων του δημοσίου- η αρμοδιότητα μεταφέρθηκε στα οικεία διοικητικά εφετεία. Άρα, δεν έχει κανένα λόγο να ανησυχεί ο Πρόεδρος του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού για την πιθανή κρίση του Συμβουλίου της Επικρατείας, τα μέλη του οποίου χαρακτήρισε με άκομψο τρόπο.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υπουργού)
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Κουράκης): Αν έχετε την καλοσύνη, κύριε Υπουργέ, τελειώνετε.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ (Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων): Τελειώνω, κύριε Πρόεδρε.
Θα μπορούσα να σκεφτώ την ιδέα που πρότειναν ορισμένοι συνάδελφοι να δώσουμε κίνητρα στο δεύτερο βαθμό. Η αυτόματη αντίδρασή μου, όμως είναι η εξής: Αν έχουμε πρόστιμο το οποίο οφείλεται σε πλαστά και εικονικά τιμολόγια, θα του δώσουμε το κίνητρο των μη προσαυξήσεων, προκειμένου να μην ασκήσει το ένδικο μέσο της εφέσεως; Ας προβληματιστούμε λίγο παραπάνω!
Καταλήγω, εκφράζοντας, κύριε Πρόεδρε, τις ευχαριστίες μου στο σύνολο των συναδέλφων που είτε συμφωνώντας είτε διαφωνώντας με τις διατάξεις του συζητουμένου νομοσχεδίου προσέφεραν με τις ιδέες τους και τις προτάσεις τους.
Θέλω να ευχαριστήσω για άλλη μια φορά όλους τους συναδέλφους και να τους καλέσω με την ίδια επιμέλεια να συμμετάσχουμε και στα άλλα δύο νομοσχέδια που συζητούνται τις επόμενες μέρες για τη διαμεσολάβηση σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις και για τον εξορθολογισμό στην απονομή της ποινικής δικαιοσύνης, τρία νομοσχέδια που αποτελούν μία πρώτη δέσμη παρεμβάσεων για τον εξορθολογισμό και την επιτάχυνση στην απονομή εν γένει της δικαιοσύνης.
Ευχαριστώ πολύ.
(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα του ΠΑΣΟΚ)
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Κουράκης): Ευχαριστούμε τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων