ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ: Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μετά από προσφυγή Ιταλίδας υπηκόου, με το αίτημα να μην αναρτάται ο Εσταυρωμένος σε σχολικές αίθουσες της Ιταλίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφάσισε να δικαιώσει την προσφεύγουσα με συγκεκριμένο σκεπτικό, σχετικό με την ανάγκη προστασίας της ανεξιθρησκίας στις χώρες που υπάγονται στο καθεστώς και τη δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και ειδικότερα στην Ιταλία.
Η Ιταλία προσέφυγε κατ’ αυτής της αποφάσεως και φυσικά δεν έχουμε νεότερη κρίση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Πράγματι, κατά τη συζήτηση της υπόθεσης της Ιταλίδας υπηκόου στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, παρενέβη ως τρίτος το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι, προφανώς υποστηρίζοντας τις απόψεις της Ιταλίδας υπηκόου.
Μέχρι να εκδοθεί η δευτεροβάθμια απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ούτε η Ιταλία ούτε καμμιά άλλη χώρα, η οποία υπάγεται στη δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, έχει την υποχρέωση να συμμορφωθεί προς την απόφαση αυτή. Άρα, αυτό ισχύει και για τη χώρα μας.
Η Ιταλία προσέφυγε κατ’ αυτής της αποφάσεως και φυσικά δεν έχουμε νεότερη κρίση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Πράγματι, κατά τη συζήτηση της υπόθεσης της Ιταλίδας υπηκόου στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, παρενέβη ως τρίτος το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι, προφανώς υποστηρίζοντας τις απόψεις της Ιταλίδας υπηκόου.
Μέχρι να εκδοθεί η δευτεροβάθμια απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ούτε η Ιταλία ούτε καμμιά άλλη χώρα, η οποία υπάγεται στη δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, έχει την υποχρέωση να συμμορφωθεί προς την απόφαση αυτή. Άρα, αυτό ισχύει και για τη χώρα μας.
Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί, εάν το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επιβεβαιώσει την πρώτη απόφασή του. Σ’ αυτήν την περίπτωση, είναι προφανές ότι όλες οι χώρες-μέλη πρέπει να προσαρμοστούν στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, διότι σε διαφορετική περίπτωση τα πρόστιμα και οι καταδίκες των χωρών είναι τεράστιας σημασίας.
Ας εκδοθεί, λοιπόν, πρώτα η δευτεροβάθμια απόφαση και μετά θα συζητήσουμε. Πάντως, σε κάθε περίπτωση ό,τι συμβεί σχετικά με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι όποιες δηλαδή αποφάσεις και πρωτοβουλίες, θα είναι μετά από συνεννόηση με την Εκκλησία της Ελλάδος και τα αρμόδια όργανά της.
Ας εκδοθεί, λοιπόν, πρώτα η δευτεροβάθμια απόφαση και μετά θα συζητήσουμε. Πάντως, σε κάθε περίπτωση ό,τι συμβεί σχετικά με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι όποιες δηλαδή αποφάσεις και πρωτοβουλίες, θα είναι μετά από συνεννόηση με την Εκκλησία της Ελλάδος και τα αρμόδια όργανά της.
(δευτερολογία)
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ (Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων): Κύριε Πρόεδρε, νόμιζα ότι θα πείτε ο Υπουργός Προστασίας των Συμβόλων.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, υποθέτω ότι αυτοί που σε καθεστώς Δημοκρατίας υπερασπίζονται την ανάγκη της θρησκευτικής ανεξιθρησκίας, εάν ζούσαν σε ένα θεοκρατικό καθεστώς, δεν θα τολμούσαν να υποβάλουν τα ίδια αιτήματα, αλλά αυτό είναι –αν θέλετε- το υψηλό «κόστος» και η υψηλή αρχή που κανοναρχεί τις δημοκρατίες και την Ευρώπη.
Δεύτερον, κύριε συνάδελφε, είναι άλλο πράγμα το θρησκευτικό σύμβολο και άλλο το εθνικό σύμβολο. Φαντάζομαι ότι κανένας δεν θα αποφάσιζε να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εάν στις σχολικές αίθουσες ή στα δημόσια καταστήματα υπήρχε η σημαία ως εθνικό σύμβολο κάθε ανεξάρτητης χώρας.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ (Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων): Κύριε Πρόεδρε, νόμιζα ότι θα πείτε ο Υπουργός Προστασίας των Συμβόλων.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, υποθέτω ότι αυτοί που σε καθεστώς Δημοκρατίας υπερασπίζονται την ανάγκη της θρησκευτικής ανεξιθρησκίας, εάν ζούσαν σε ένα θεοκρατικό καθεστώς, δεν θα τολμούσαν να υποβάλουν τα ίδια αιτήματα, αλλά αυτό είναι –αν θέλετε- το υψηλό «κόστος» και η υψηλή αρχή που κανοναρχεί τις δημοκρατίες και την Ευρώπη.
Δεύτερον, κύριε συνάδελφε, είναι άλλο πράγμα το θρησκευτικό σύμβολο και άλλο το εθνικό σύμβολο. Φαντάζομαι ότι κανένας δεν θα αποφάσιζε να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εάν στις σχολικές αίθουσες ή στα δημόσια καταστήματα υπήρχε η σημαία ως εθνικό σύμβολο κάθε ανεξάρτητης χώρας.
ΑΣΤΕΡΙΟΣ ΡΟΝΤΟΥΛΗΣ: Μην το λέτε.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ (Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων): Το λέω και αν μου επιτρέπετε, θα μου επιτρέψετε να σκεφτώ ότι μου επιτρέπεται να το λέω.
Τρίτον, το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, σωστά επισημάνατε, ότι είναι διαφορετικό, αλλά δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει οι χώρες να πειθαρχούν και δεν τιμωρούνται, αν δεν πειθαρχούν, στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Θα σας θυμίσω συζήτηση που είχαμε πριν από λίγες μέρες στην αρμόδια Επιτροπή, όπου ανέφερα παράδειγμα παραβιάσεως ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δηλαδή προσώπων που στερούνται της δικαστικής προστασίας στον τόπο μας, εξαιτίας της υπερβολικής καθυστερήσεως. Και όταν προσφεύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταπίπτουν πρόστιμα και ηχούν ισχυρές καμπάνες.
Τρίτον, το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, σωστά επισημάνατε, ότι είναι διαφορετικό, αλλά δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει οι χώρες να πειθαρχούν και δεν τιμωρούνται, αν δεν πειθαρχούν, στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Θα σας θυμίσω συζήτηση που είχαμε πριν από λίγες μέρες στην αρμόδια Επιτροπή, όπου ανέφερα παράδειγμα παραβιάσεως ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δηλαδή προσώπων που στερούνται της δικαστικής προστασίας στον τόπο μας, εξαιτίας της υπερβολικής καθυστερήσεως. Και όταν προσφεύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταπίπτουν πρόστιμα και ηχούν ισχυρές καμπάνες.
Άρα, οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στη δικαιοδοσία του οποίου υπαγόμαστε, όπως το σύνολο της πολιτισμένης Ευρώπης, είναι εφαρμοστέες και στην Ελλάδα. Θα σας παρακαλέσω άλλη φορά να μην κάνετε σύγκριση με την ταπεινότητα της Τουρκίας. Διότι η Τουρκία, η οποία δεν σέβεται την ευρωπαϊκή νομιμότητα, είναι ένα κράτος όχι για σύγκριση, αλλά προς αποφυγήν. Γι’ αυτό ακριβώς και ουσιαστικά δεν εντάσσεται σ’ αυτό που αποκαλούμε ευρωπαϊκό νομικό πολιτισμό.
Προσθέτω, κύριε συνάδελφε, όμως και μερικά ακόμη πράγματα. Είπα ότι μέχρις ότου να κριθεί στο δεύτερο βαθμό η υπόθεση της Ιταλίας, ουδείς υποχρεούται να προσαρμοστεί στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Άρα, ας μη βιαστούμε. Ας περιμένουμε μετά την προσφυγή της Ιταλίας να δούμε τι θα αποφασίσει τελικά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Επίσης, αν παρ’ όλα αυτά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επιμείνει στην αρχική του απόφαση, τότε ασφαλώς κανείς δεν μπορεί να εισηγηθεί στη χώρα μας, όπως και σε οποιαδήποτε άλλη χώρα να δεχθεί αυτήν την ταπείνωση λόγω των διαρκών καταδικαστικών αποφάσεων. Άρα, αυτό πρέπει να το πάρουμε σοβαρά υπ’ όψιν μας. Νομίζω ότι θα πρέπει η χώρα να προσαρμοστεί στα δεδομένα που διαμορφώνει η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αλλά αυτή η προσαρμογή δεν μπορεί να γίνει τυχαία. Θα γίνει μόνο μετά από συνεννόηση, επαναλαμβάνω, με την Εκκλησία της Ελλάδος και των αρμοδίων οργάνων της.
Επίσης, αν παρ’ όλα αυτά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επιμείνει στην αρχική του απόφαση, τότε ασφαλώς κανείς δεν μπορεί να εισηγηθεί στη χώρα μας, όπως και σε οποιαδήποτε άλλη χώρα να δεχθεί αυτήν την ταπείνωση λόγω των διαρκών καταδικαστικών αποφάσεων. Άρα, αυτό πρέπει να το πάρουμε σοβαρά υπ’ όψιν μας. Νομίζω ότι θα πρέπει η χώρα να προσαρμοστεί στα δεδομένα που διαμορφώνει η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αλλά αυτή η προσαρμογή δεν μπορεί να γίνει τυχαία. Θα γίνει μόνο μετά από συνεννόηση, επαναλαμβάνω, με την Εκκλησία της Ελλάδος και των αρμοδίων οργάνων της.
Κλείνω, κύριε Πρόεδρε, με μια παρατήρηση. Ασφαλώς το άρθρο 3 του Συντάγματος έχει την πρόνοια να αποτυπώνει αυτό που αποτελεί πραγματικότητα, ότι δηλαδή η Ανατολική Ορθόδοξος Εκκλησία είναι η επικρατούσα εκκλησία. Και ασφαλώς το άρθρο 16 επιτάσσει την προαγωγή της θρησκευτικής συνειδήσεως. Αλλά όταν μιλάμε για προαγωγή της θρησκευτικής συνειδήσεως κατά το άρθρο 16, μιλάμε γενικώς περί προαγωγής της θρησκευτικής συνειδήσεως.
Το άρθρο 13 όντως επιβάλλει την αρχή της ανεξιθρησκίας και θα πρέπει κανείς να ερμηνεύσει σωστά ότι η προαγωγή της θρησκευτικής συνειδήσεως γίνεται σ’ ένα καθεστώς απόλυτου σεβασμού της θρησκευτικής ουδετερότητας. Αυτή την αρχή, από το συνδυασμό των παραπάνω συνταγματικών διατάξεων, ουσιαστικά και εμείς αποδεχόμαστε, εφαρμόζουμε. Και με βάση αυτή τη διπλή συνταγματική επιταγή θα είναι και η συνεννόησή μας, αν εκδοθεί η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, με την Εκκλησία της Ελλάδος.
Το άρθρο 13 όντως επιβάλλει την αρχή της ανεξιθρησκίας και θα πρέπει κανείς να ερμηνεύσει σωστά ότι η προαγωγή της θρησκευτικής συνειδήσεως γίνεται σ’ ένα καθεστώς απόλυτου σεβασμού της θρησκευτικής ουδετερότητας. Αυτή την αρχή, από το συνδυασμό των παραπάνω συνταγματικών διατάξεων, ουσιαστικά και εμείς αποδεχόμαστε, εφαρμόζουμε. Και με βάση αυτή τη διπλή συνταγματική επιταγή θα είναι και η συνεννόησή μας, αν εκδοθεί η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, με την Εκκλησία της Ελλάδος.