ΔΕΥΤΕΡΑ 2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2009
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ: Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, παρακολούθησα με πολύ μεγάλη προσοχή την περιπέτεια της νομικής και φιλοσοφικής σκέψης του άρτι κατελθόντος από το βήμα συναδέλφου και θα τον παρότρυνα, όπως και την Κυβέρνηση και το κόμμα του, να υποβάλλουν σε βάσανο την κρίση μας στη διακομματική επιτροπή που πρέπει να συσταθεί για θέμα σοβαρό και γενικότερου κοινωνικού ενδιαφέροντος. Άλλωστε, η διακομματική επιτροπή θα διευκόλυνε και την Κυβέρνηση να ξαναστοχαστεί πάνω στα θέματα της δημόσιας τάξης, της ασφάλειας και της ελευθερίας.
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. υπερψηφίζει την πρόταση που κατέθεσε ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Επιθυμεί τη σύσταση διακομματικής επιτροπής με πολύ συγκεκριμένο αντικείμενο, τη συζήτηση και τη διαμόρφωση δηλαδή προτάσεων για τη θεσμική ανασύνταξη της Ελληνικής Αστυνομίας και για μια αξιόπιστη πολιτική ασφάλειας.
Η διακομματική συνεννόηση σε θέματα γενικότερου κοινωνικού ενδιαφέροντος αποκτά μεγαλύτερη σημασία υπό το φως των δραματικών γεγονότων του περασμένου Δεκεμβρίου. Πυκνά σε ένταση γεγονότα έστρεψαν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης γύρω από την κατάσταση της Ελληνικής Αστυνομίας, ανέσυραν ξεχασμένους προβληματισμούς. Μας επιβάλλεται γι’ αυτό να απαντήσουμε με τη μεγαλύτερη δυνατή πειστικότητα, πώς να αναδιοργανώσουμε την Ελληνική Αστυνομία, πώς να αποκαταστήσουμε το αίσθημα ασφάλειας μεταξύ των Ελλήνων πολιτών. Να απαιτήσουμε πώς, αποκαθιστώντας το αίσθημα ασφάλειας, οι δυνάμεις τάξης θα σέβονται στο ακέραιο τα ατομικά δικαιώματα, τις ατομικές ελευθερίες των πολιτών, το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Τι συνέβη τον περασμένο Δεκέμβριο; Για γεγονότα, από τη δολοφονία του 15χρονου Αλέξη, διαμέσου των λεηλασιών στο κέντρο της Αθήνας και άλλων μεγάλων πόλεων, μέχρι τη δολοφονική επίθεση σε βάρος του νεαρού αστυνομικού, δημιουργήθηκαν ερωτήματα, για το πώς μπορεί η Ελληνική Αστυνομία να δράσει με τρόπο αποτελεσματικό, γιατί προφανώς η εικόνα που έδωσε ήταν η χειρότερη δυνατή. Είναι χαρακτηριστικό ότι η στάση των στελεχών της Ελληνικής Αστυνομίας κατά τη διάρκεια αυτών των γεγονότων πήρε τα χαρακτηριστικά εκκρεμούς. Τη μια φορά το εκκρεμές χτυπούσε στην απόλυτη αδράνεια των αστυνομικών δυνάμεων, με αποτέλεσμα άναρχες ομάδες κρυμμένες πίσω από την κουκούλα να καταστρέφουν το κέντρο της Αθήνας, περιουσίες πολιτών και την επόμενη στιγμή χτυπούσε στην άλλη πλευρά, όπως φάνηκε από τα γεγονότα αμέσως μετά τις γιορτές, όταν κατά τη διάρκεια του πανεκπαιδευτικού συλλαλητηρίου επιτέθηκαν σε εγκλωβισμένους ανθρώπους μέσα σε πολυκατοικία της οδού Ασκληπιού και από απόσταση τριάντα εκατοστών χτυπούσαν με χημικά τα πρόσωπα των εγκλωβισμένων.
Όταν μεσολάβησαν οι δικηγόροι από τη γύρω περιοχή για να βρεθεί μία λύση και να φυγαδευτούν οι εγκλωβισμένοι στην πολυκατοικία της Ασκληπιού, κατά παράβαση κάθε έννοιας τάξης και νομιμότητας εσύρθησαν στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Ασφάλειας! Η Αστυνομία κινήθηκε είτε χωρίς κανένα επιχειρησιακό σχέδιο, εγκαταλελειμμένη από τη φυσική και πολιτική της ηγεσία -ειρήσθω εν παρόδω, ότι τα στελέχη της Αστυνομίας που βρίσκονταν στο δρόμο επί πάρα πολλές ώρες έλεγαν ότι «οι επιτελείς είναι μακριά από εμάς»- είτε έδρασε με τρόπο που συνιστά υπερβάλλουσα βία και αυθαιρεσία.
Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι τι ιδέες καλλιεργούνται στο Αστυνομικό Σώμα. Η αποδιοργάνωση της Ελληνικής Αστυνομίας οφείλεται σε αρνητικές πράξεις ή παραλείψεις της Κυβέρνησης. Στην πραγματικότητα η Κυβέρνηση εγκατέλειψε την Ελληνική Αστυνομία. Δεν έκανε τίποτα απολύτως για την οργανωτική, τεχνική και οικονομική υποστήριξή της. Και την εγκατέλειψε, την ίδια ώρα που φρόντισε με μοναδικό τρόπο να ελέγξει κομματικά όχι μόνο την ηγεσία και τα επιτελεία της, αλλά ακόμα και το σύνολο των στελεχών της. Την ίδια ώρα που την εγκατέλειψε οργανωτικά, οικονομικά και τεχνικά, ενδιαφερόταν να καλλιεργήσει μία ιδιότυπη ιδεολογία αυταρχισμού και αδιαλλαξίας στο εσωτερικό των Σωμάτων Ασφαλείας.
Θέλω να είμαι σαφής με παραδείγματα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Εξ υφαρπαγής επεχείρησε η Κυβέρνηση να προωθήσει Προεδρικό Διάταγμα, με το οποίο ακύρωνε το αντικειμενικό σύστημα μεταθέσεων των ανδρών και γυναικών της Ελληνικής Αστυνομίας που είχε θεσπιστεί επί ΠΑ.ΣΟ.Κ. Υπήρξε γενικευμένη αντίδραση όλων των ενώσεων των αστυνομικών υπαλλήλων και αντίδραση, βεβαίως, των πολιτικών κομμάτων. Υπό το κράτος της γενικευμένης αντίδρασης, η εξ υφαρπαγής προσπάθεια ακυρώθηκε. Λίγο πιο πριν, όμως, η Κυβέρνηση προώθησε και επέτυχε την έγκριση από το Συμβούλιο της Επικρατείας προεδρικού διατάγματος που άλλαξε, χωρίς κανένας να πάρει είδηση, το πειθαρχικό δίκαιο των αστυνομικών υπαλλήλων.
Ξέρετε τι προβλέπει το πειθαρχικό δίκαιο των αστυνομικών υπαλλήλων; Προβλέπει σοβαρότατες έως εξοντωτικές ποινές για αυτούς τους αστυνομικούς υπαλλήλους που θα τολμήσουν να ασκήσουν «αστόχαστη» κριτική στις πράξεις των ανωτέρων τους αξιωματικών.
Την ίδια, όμως, ώρα δεν υπάρχει καμία έννοια πειθαρχικού δικαίου, όταν παραβάτης αστυνομικός εμφανίζεται να χρησιμοποιεί αστυνομική αυθαιρεσία. Δείτε το παράδειγμα της ζαρντινιέρας, στο οποίο πειθαρχικές ποινές ουσιαστικά δεν υπήρξαν, ή δείτε το παράδειγμα της υπόθεσης Ζελίλοφ. Η χώρα μας – τελευταίο κρούσμα αυτό του Ιουλίου του 2008- καταδικάστηκε από το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ευρώπης, διότι δεν έκαναν τίποτα, ούτε η Αστυνομία ούτε η ελληνική δικαιοσύνη, για να τιμωρήσουν παραδειγματικά τους αστυνομικούς που βιαιοπράγησαν σε βάρος οικονομικών μεταναστών. Αυτή είναι η υπόθεση Ζελίλοφ. Η χώρα μας καταδικάστηκε.
Από τη μια, είναι η καλλιέργεια ενός ιδιότυπου αυταρχισμού, από την περίφημη ρήση Μητσοτάκη «η Αστυνομία είναι το κράτος» μέχρι την περίφημη διατύπωση Πολύδωρα «είστε οι πραίτορες, οι οποίοι πρέπει να επιβάλουν την τάξη κατά τον τρόπο που νομίζουν», και τη σημερινή έκφραση αδιαλλαξίας στο λιμάνι του Πειραιά.
Γιατί αυτή η έλλειψη λογικής; Γιατί αυτή η έκφραση αδιαλλαξίας για τους Κρήτες αγρότες που έφτασαν στην Αθήνα για να διαδηλώσουν τα αιτήματά τους; Κάθε άλλη κοινωνική ομάδα μπορεί να καταλαμβάνει το οδόστρωμα αθηναϊκών περιοχών, αλλά οι Κρήτες είναι από άλλη πατρίδα; Δεν θα μπορούσε να πρυτανεύσει η κοινή λογική και η Αστυνομία να οργανώσει ειδική διαδρομή; Αυτή θα επέλεγε τη διαδρομή σε μια πλευρά των δρόμων, με οδηγό μπροστά περιπολικό, ώστε να καταλήξουν στο Υπουργείο Γεωργίας για ένα γόνιμο διάλογο. Γιατί αυτή η επίδειξη της αδιαλλαξίας, ενώ θα μπορούσαν κάλλιστα να υπάρξουν λύσεις, χωρίς…
Από τη μια, λοιπόν, ένας ιδιότυπος αυταρχισμός, μια προσπάθεια το επιτελικό σύστημα -όπως με το πειθαρχικό δίκαιο επιχείρησαν- να μένει αλώβητο στις κινήσεις του, εξοντωτικές ποινές σε βάρος των κατωτέρων και από την άλλη εκεί όπου πρέπει να υπάρξει παραδειγματική τιμωρία για την αστυνομική βία και την αστυνομική αυθαιρεσία, ουδέν, με αποτέλεσμα να καταδικαζόμαστε από το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Τα γεγονότα του Δεκεμβρίου έδειξαν ότι υπάρχει πρόβλημα αποτελεσματικής εκπαίδευσης. Φαντάζομαι ότι οι συνάδελφοι της Νέας Δημοκρατίας γνωρίζουν ότι με απόφαση σχετικά πρόσφατη της Κυβέρνησης η εκπαίδευση των αστυφυλάκων γίνεται σε στρατώνες, σε στρατιωτικά κέντρα εκπαίδευσης, ενώ παλαιότερα δεν ίσχυε αυτό. Αυτή είναι η απαιτούμενη εκπαίδευση των αστυνομικών; Ο άνθρωπος που πυροβόλησε τον δεκαπεντάχρονο μαθητή ήταν ειδικός φρουρός. Είχε πείρα, ως ειδικός φρουρός. Ξέρετε ποια είναι η εκπαίδευση των ειδικών φρουρών που εντάσσονται στο Αστυνομικό Σώμα; Αυτοί που προσελήφθησαν Οκτώβριο ανέλαβαν υπηρεσία 18 Δεκεμβρίου και είχαν πλήρη εξάρτυση και οπλισμό στις 18 Δεκεμβρίου. Είναι επαρκής αυτή η εκπαίδευση; Προσελήφθησαν Οκτώβριο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ (Υπουργός Δημόσιας Τάξης): Ο συγκεκριμένος πότε προσελήφθη;
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ: Αφήστε τον συγκριμένο, εγώ σας λέω πράγματα, τα οποία είναι σαφή. Ένας άνθρωπος, ο οποίος βρίσκεται σε αδυναμία, ξέρετε τι απαντάει; Κάποιος προσελήφθη το 1999 και επειδή έδρασε λανθασμένα το 2008 ευθύνεται αυτός που τον προσέλαβε το 1999. Ε, αυτή η λογική, κύριε Υπουργέ, σας ταιριάζει, ναι, σας αναλογεί.
Εγώ, λοιπόν, λέω ότι η εκπαίδευση του τότε -που μπορεί να ήταν καλύτερη- δεν ήταν η άριστη, τώρα χειροτέρευσε. Δεν με ενδιαφέρει να κατανείμω ευθύνες, με ενδιαφέρει να δείξω το πρόβλημα. Με ενδιαφέρει να σας πω ότι δεν υπάρχει καλή θεωρητική κατάρτιση. Με ενδιαφέρει να σας πω ότι δεν υπάρχουν δια βίου κέντρα εκπαίδευσης των αστυνομικών. Υπάρχουν κέντρα πρακτικής εξάσκησης; Όλους μας, μας αφορά αυτό. Κάνει ειδική πρακτική εξάσκηση ο αστυνομικός που είναι στα τμήματα τάξης; Κάνει διαφορετική πρακτική εξάσκηση ο αστυνομικός που είναι στην Τροχαία; Παίρνει διαφορετική πρακτική εξάσκηση αυτός που είναι στην αντιτρομοκρατική; Κάνει διαφορετική πρακτική εξάσκηση αυτός που εντάσσεται στις Υπηρεσίες Ασφαλείας; Απάντηση, όχι.
Πρέπει, λοιπόν, να κάνουμε σοβαρή δουλειά πάνω στα θέματα της εκπαίδευσης. Να ξαναοργανώσουμε το εκπαιδευτικό σύστημα της Αστυνομίας. Αυτά είναι θέματα, τα οποία δεν μας αφορούν; Μας αφορούν και προτείνουμε, υιοθετώντας την πρόταση του Συνασπισμού, να δουλέψουμε όλοι μαζί στην Διακομματική Επιτροπή, γιατί όχι; Είναι ενδιαφέρουσες οι απόψεις –είμαι σίγουρος- που θα ακουστούν από όλες τις πλευρές.
Γιατί η Νέα Δημοκρατία ανάγει σε υψηλή διακήρυξη το διάλογο για την παιδεία και αρνείται το διάλογο για την δημόσια τάξη και για μια αξιόπιστη πολιτική ασφάλειας; Είναι σοβαρά θέματα και τα δύο.
Γιατί θα έπρεπε κανείς να απορρίψει την πρόταση που σήμερα κατατίθεται; Δεν το αντιλαμβάνομαι. Ιδέες μπορούν να έχουν όλοι και πρέπει να συζητήσουμε πώς θα αποκαταστήσουμε το αίσθημα ασφαλείας μεταξύ των ελλήνων πολιτών, ενώ ταυτόχρονα οι δυνάμεις τάξης και ασφάλειας θα λειτουργούν με τέτοιο τρόπο που να δικαιώνουν την έννοια του κράτους δικαίου, ενός δηλαδή κράτους που πρώτα από όλα προστατεύει τις ατομικές ελευθερίες και τα ατομικά δικαιώματα των πολιτών.
Ξέρουμε όλοι μας –και με αυτό τελειώνω, κυρία Πρόεδρε- ότι δεν υπάρχει αντίφαση μεταξύ ασφάλειας και ελευθερίας. Όποιοι εισάγουν στη συζήτησή μας τη διάκριση μεταξύ ασφάλειας και ελευθερίας, δεν έχουν κατανοήσει το πρόβλημα.
Εάν, λοιπόν, όλοι μας υιοθετήσουμε την αρχή ότι η ασφάλεια και η ελευθερία πηγαίνουν μαζί και όσο υπερασπίζεσαι την ελευθερία, υπερασπίζεσαι και την ασφάλεια, όσο υπερασπίζεσαι τα δικαιώματα των πολιτών και το κράτος δικαίου, υπερασπίζεσαι και την ασφάλεια, τότε θα έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα για να συζητήσουμε σε ορθή βάση και να συνεισφέρουμε εξ αδιαιρέτου στην αναδιοργάνωση και τη θεσμική ανασύνταξη της Ελληνικής Αστυνομίας. Αυτό θα είναι εθνικά επωφελές.
Ευχαριστώ πολύ