Άρθρο του Χάρη Καστανίδη στην εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ
Η περίοδος της Διεθνούς Έκθεσης του Σεπτεμβρίου είναι πάντοτε μία πρώτης τάξης ευκαιρία για τον απολογισμό της αναπτυξιακής προσπάθειας και την επανεκτίμηση των προοπτικών της Θεσσαλονίκης και της οικονομικής ενδοχώρας της. Η αποτίμηση αυτή αποκτά εφέτος ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της λήξης της θητείας της απερχόμενης κυβέρνησης αλλά και λόγω των προσδοκιών που δημιουργούν οι επικείμενες εκλογές.
Ήδη κατά την έναρξη της θητείας της απερχόμενης σήμερα κυβέρνησης, η Θεσσαλονίκη αναπτυσσόταν μέσα σε ένα ριζικά νέο και ελπιδοφόρο διεθνές περιβάλλον που διαμόρφωσε μία σειρά μεγάλων επιτυχιών των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ. Επιγραμματικά και μόνο μνημονεύουμε την ένταξη της χώρας μας στον σκληρό πυρήνα της ΟΝΕ, την είσοδο της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την έναρξη των προενταξιακών διαδικασιών για τις υπόλοιπες Βαλκανικές χώρες, τη βελτίωση της εικόνας της Ελλάδας που εξασφάλισε η επιτυχής διοργάνωση των Ολυμπιακών αγώνων, την εγκατάσταση στη Θεσσαλονίκη μίας σειράς διεθνών Οργανισμών για την ανασυγκρότηση των Βαλκανίων που ενίσχυσαν το μητροπολιτικό χαρακτήρα της πόλης, καθώς και τις πολιτιστικές υποδομές που αποχτήθηκαν την περίοδο του 1977 όταν η Θεσσαλονίκη , ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, αναδείχθηκε σε πολιτιστικό κέντρο με διεθνή ακτινοβολία. Επίσης η συνεχής και συνεπής προώθηση από τις κυβερνήσεις του ΠΑ.ΣΟ.Κ μιας σειράς μεγάλων έργων υποδομής εδραίωσε την κεντρική θέση της Θεσσαλονίκης στη διασταύρωση του χερσαίου διευρωπαϊκού άξονα Βορά – Νότου και του νέου άξονα Ανατολής – Δύσης που διαμορφώνει η Εγνατία Οδός. Οι πετρελαιαγωγοί Θεσσαλονίκη– Σκοπίων και Μπουργκάς– Αλεξανδρούπολης καθώς και ο από ανατολάς προς δυσμάς αγωγός του φυσικού αερίου δρομολογήθηκαν από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και αναμένεται να δημιουργήσουν ένα ενεργειακό πλέγμα που ήδη αναφέρεται ως «Ενεργειακή Εγνατία». Έτσι λοιπόν η Θεσσαλονίκη άλλαξε και από συνοριακή πόλη της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας, διεκδικεί πλέον τον κεντρικό ρόλο της στον ενιαίο οικονομικό χώρο των Βαλκανίων, της Παρευξείνιας Ζώνης και της Ανατολικής Μεσογείου.
Σήμερα δυστυχώς, τέσσερα σχεδόν χρόνια μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από τη ΝΔ, η ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης κινδυνεύει από μία σειρά ανησυχητικών καθυστερήσεων, αναβολών και απραξίας.
Επί των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ υλοποιήθηκε ένα μεγαλόπνοο σχέδιο ανάπτυξης του Λιμένα Θεσσαλονίκης χάρη στο οποίο η Θεσσαλονίκη απόχτησε τον μεγαλύτερο, Βαλκανικού ενδιαφέροντος, σταθμό εμπορευματοκιβωτίων. Σήμερα δυστυχώς, η κατασκευή τού ζωτικής σημασίας έργου της επέκτασης του 6ου Προβλήτα χωλαίνει απαράδεκτα. Μετά από συνεχείς καθυστερήσεις, τον Αύγουστο του 2006 ορίσθηκε νέα τετραετής προθεσμία για την περαίωσή του. Μέχρι σήμερα, παρά την παρέλευση του 25% του νέου συμβατικού χρόνου, εκτελέσθηκε μόλις το 4,5% του τεχνικού αντικειμένου. Για τη χρηματοδότηση του έργου, η Διοίκηση της ΟΛΘ Α.Ε. προσφεύγει στον δανεισμό από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων , ενώ την ίδια στιγμή εξαναγκάζεται από την Κυβέρνηση να διαθέσει τα αποθεματικά του Λιμένα για την ανέγερση Δικαστικού Μεγάρου και να αναμένει την ανάκτηση κεφαλαίου τις επόμενες δεκαετίες μέσω των ενοικίων που θα καταβάλει το Κράτος. Έτσι λοιπόν, στο βωμό της δημιουργικής λογιστικής για την εικονική μείωση του δημόσιου χρέους θυσιάζεται η επιχειρηματική ευρωστία μίας από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του Βορειοελλαδικού χώρου.
Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ διείδαν έγκαιρα την ανάγκη για τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων και της λειτουργίας της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης και συνέδεσαν την προσπάθεια αυτή με τη διεκδίκηση της διοργάνωσης της ΕΧΡΟ 2008 στη Θεσσαλονίκη, η οποία θα τη καθιέρωνε ως αδιαφιλονίκητη εκθεσιούπολη του ευρύτερου Βαλκανικού χώρου. Η όλη προσπάθεια κορυφώθηκε λίγο πριν τις προηγούμενες εκλογές με την υποβολή του οριστικού φακέλου υποψηφιότητας στο Διεθνές Γραφείο Εκθέσεων και ο οποίος απέσπασε τα εγκωμιαστικά σχόλια της επιτροπής αξιολόγησης για την πληρότητά του. Δυστυχώς, η κυβέρνηση της ΝΔ, δεν συνέχισε τη διεκδικητική προσπάθεια με την ίδια ένταση και άφησε την ευκαιρία να χαθεί. Σήμερα, η ανάγκη για την εκσυγχρονισμό των υποδομών και της λειτουργίας της Έκθεσης παραμένει ένα ζητούμενο, και ενώ η διεθνοποίηση της εκθεσιακής δραστηριότητας και οι συνεργασίες με εκθεσιακούς φορείς του εξωτερικού αποτελεί μία σύγχρονη ανάγκη, οι σημερινές διοικήσεις παρακολουθούν αμήχανες τη διολίσθηση της εκθεσιακής δραστηριότητας σε καταναλωτικού τύπου εκθέσεις στην Αθήνα.
Το ΠΑΣΟΚ ως κυβέρνηση συνέταξε και υλοποίησε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης του Αερολιμένα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ με στόχο να τον καταστήσει διεθνή «κόμβο» με δεσπόζουσα σημασία στον Ευρωπαϊκό και Βαλκανικό χώρο. Από τα 19 έργα του προγράμματος, τα 15 είχαν ολοκληρωθεί πριν την ανάληψη της διακυβέρνησης από τη ΝΔ, ο Εμπορευματικός σταθμός είχε κατασκευασθεί κατά το 60%, οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις κατά 90%, ενώ παρέμεναν προς υλοποίηση η επέκταση του Αεροδιαδρόμου και το κτίριο του νέου Αεροσταθμού. Μετά από δύο επαναδημοπρατήσεις η εγκατάσταση του αναδόχου για την κατασκευή του Αεροδιαδρόμου έγινε τον Οκτώβριο του 2005, αλλά ενώ παρήλθε ήδη το 1/3 της εξαετούς συμβατικής προθεσμίας, έχει μέχρι τώρα εκτελεσθεί μόνον το 7% του έργου. Τέλος, το έργο του νέου Αεροσταθμού δεν έχει μέχρι σήμερα δημοπρατηθεί, αν και οι σχετικές μελέτες είχαν ολοκληρωθεί επί κυβερνήσεως ΠΑΣΟΚ.
Τον Μάρτιο του 2004 η απερχόμενη διοίκηση της ΕΥΑΘ Α.Ε. παρέδωσε μία υγιή, κερδοφόρα εταιρία, εισηγμένη στο Χρηματιστήριο με εργασιακή ειρήνη και με πρόγραμμα που ανταποκρινόταν στον ιδιαίτερο κοινωνικό χαρακτήρα της. Είχε ήδη ολοκληρωθεί μία σειρά μεγάλων έργων στρατηγικής σημασίας όπως οι δύο εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων, ένα διυλιστήριο ύδατος, ο κεντρικός αποχετευτικός αγωγός και ο αγωγός μεταφοράς νερού από τον Αλιάκμονα. Έτσι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ παρέδωσε μία Θεσσαλονίκη με καθαρό Θερμαϊκό και με λυμένο το πρόβλημα της υδροδότησης του πολεοδομικού συγκροτήματος για τις επόμενες δεκαετίες. Η ΕΥΑΘ Α.Ε. είχε επίσης δρομολογήσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα επιχειρηματικής επέκτασης της στα Βαλκάνια με απώτερο στόχο τον καθαρισμό του Αξιού. Δυστυχώς σήμερα η συνεχής αντιπαράθεση μεταξύ εργαζομένων και Διοίκησης με αφορμή την προβληματική διαχείριση οικονομικών και έργων όπως αυτή αναδεικνύεται από τα επανειλημμένα δημοσιεύματα στον τύπο μείωσαν αποφασιστικά την αποτελεσματικότητα της εταιρείας με κορυφαίο παράδειγμα τη συσσώρευση της λυματολάσπης στο βιολογικό σταθμό της Σίνδου και την αδυναμία διάθεσής της.
Την τριετία 2001- 2003 η ΕΓΝΑΤΙΑ Α.Ε. κατασκεύαζε ετησίως 115 ΚΜ οδού. Στην τριετία 2004- 2006 η απόδοση αυτή μειώθηκε σε 35 ΚΜ / έτος και αυτό παρά του ότι η τελευταία διοίκηση των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ είχε ήδη εξασφαλίσει για το 80% αυτών κατασκευαστική ωριμότητα της τάξης 70 – 90%.
Η επιλογή της Κυβέρνησης της ΝΔ για επιβολή συμβατικών διοδίων έναντι των ηλεκτρονικών που είχαν αρχικά προβλεφθεί για Υποθαλάσσια Οδική Αρτηρία της Θεσσαλονίκης αναμένεται να επιδεινώσει τα λειτουργικά προβλήματα. Η συμβατική προθεσμία κατασκευής άρχισε μόλις την 1η / 8 / 2007 ενώ δεν έχουν ακόμη μελετηθεί οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις της ανατολικής εξόδου.
Όσον αφορά το ΜΕΤΡΟ, παρατηρούμε ότι ούτε ο Μετροπόντικας έφθασε ακόμη, ούτε η εκσκαφές των σταθμών επιβίβασης έχουν αρχίσει. Οι πρόδρομες εργασίες, παρά τη ψευδαίσθηση έναρξης που δημιουργούν, εκτελούνται χωρίς πρόγραμμα και προκαλούν δυσανάλογη αναστάτωση.
Παρά τις αδυναμίες που επισώρευσε η διακυβέρνηση της απερχόμενης ΝΔ, οι αναπτυξιακές δυνατότητες της Θεσσαλονίκης είναι μεγάλες. Ως το μοναδικό κέντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ζώνης του ΕΥΡΟ στην περιοχή, η Θεσσαλονίκη , έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει χρηματοπιστωτικό, επιχειρηματικό, διαμετακομιστικό, τηλεπικοινωνιακό και ενεργειακό πόλο, αυξάνοντας τις ποιοτικές θέσεις εργασίας στον τομέα της παροχής υπηρεσιών, οι οποίες διακρίνονται από μεγαλύτερη διατηρησιμότητα σε σχέση με τις χαμηλού κόστους και εξειδίκευσης θέσεις εργασίας. Η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ που θα προκύψει από τις επικείμενες εκλογές καλείται και πάλι να οδηγήσει τη Θεσσαλονίκη σε τροχιά ανάπτυξης.