Τόπο στη νεότερη γενιά
ΕΡ: Κύριε Καστανίδη, γιατί έχασε το ΠΑΣΟΚ ;
AΠ: Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που εξηγούν την εκλογική ήττα του ΠΑΣΟΚ και οι οποίοι συσσωρεύτηκαν στη διάρκεια ενός μεγάλου χρονικού διαστήματος. Η μακρά διακυβέρνηση και η φθορά που συνήθως επιφέρει, η έμφαση στη δημοσιονομική εξυγίανση χωρίς αυτό πάντοτε να σημαίνει και αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των ασθενέστερων τάξεων, η αρνητική κάποιες φορές συμπεριφορά στελεχών σε όλες τις βαθμίδες της εξουσίας και η αδυναμία να πιεστεί το κράτος για να λειτουργήσει καλύτερα, είναι μερικές από τις αιτίες που νομίζω ότι εξηγούν το αποτέλεσμα της 7ης Μαρτίου.
ΕΡ: Πολλές αναλύσεις διαπιστώνουν ότι δύο ήταν τα κομβικά ζητήματα που επέδρασαν αρνητικά για το κόμμα σας κατά τη διάρκεια αυτής της δεύτερης τετραετίας Σημίτη: η υπόθεση των ταυτοτήτων και το ασφαλιστικό. Συμφωνείτε με αυτό ;
ΑΠ: Είναι αλήθεια ότι η υπόθεση των ταυτοτήτων και η πρώτη απόπειρα μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος δημιούργησαν προβλήματα στις σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ κυβέρνησης και κοινωνίας. Δεν θεωρώ, όμως, ότι αποτελούν τους κυριότερους λόγους για το αποτέλεσμα των εκλογών. Όπως φαίνεται και από την απάντηση που σας έδωσα προηγουμένως οι λόγοι είναι περισσότεροι και τα πράγματα πιο σύνθετα. Αυτό που έχει σημασία τούτη την ώρα είναι να δείξουμε πραγματικά ειλικρινή διάθεση στην αποτίμηση της κατάστασης και να λάβουμε πολύ γενναίες αποφάσεις που θα κάνουν το ΠΑΣΟΚ και πάλι την παράταξη που εμπιστεύεται η μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού.
ΕΡ: Η ερώτηση είναι υποθετική, αλλά ακούστηκε μετά τις εκλογές πολλές φορές: Μήπως τελικά το ΠΑΣΟΚ θα πήγαινε καλύτερα με τον Κώστα Σημίτη και μήπως η αλλαγή στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ έγινε πολύ αργά ;
ΑΠ: Με υποθέσεις μπορεί κανείς να κτίσει ή να γκρεμίσει ολόκληρους κόσμους. Αυτό όμως δεν συνιστά μια ρεαλιστική αντιμετώπιση της κατάστασης. Ο Κώστας Σημίτης πήρε μια γενναία απόφαση και ο Γιώργος Παπανδρέου ανέλαβε την ευθύνη του σε κρίσιμη στιγμή με πολλά ρίσκα. Γι’ αυτό ακριβώς η απόφαση του Παπανδρέου αναδεικνύει έναν πολιτικό με αίσθηση του καθήκοντος. Κρίνω εκ των υστέρων ότι πιθανόν ο νέος Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ να χρειαζόταν περισσότερο χρόνο για να δώσει με καλύτερο τρόπο το προσωπικό, πολιτικό και προγραμματικό στίγμα του. Σε κάθε περίπτωση ο κ. Παπανδρέου κατάφερε να συσπειρώσει το μεγάλο μέρος της εκλογικής βάσης του ΠΑΣΟΚ και των νέων. Φοβάμαι όμως ότι το εκλογικό αποτέλεσμα είχε ήδη κριθεί προ πολλού, στη διάρκεια σχεδόν μιας ολόκληρης τετραετίας.
ΕΡ: Είναι στα χείλη του κόσμου η διαπίστωση ότι το ΠΑΣΟΚ κούρασε και ότι τιμωρήθηκε για την αλαζονεία του. Έχει βάση η διαπίστωση ;
ΑΠ: Μίλησα πριν για φθορές που επιφέρει η μακρά παραμονή στη διακυβέρνηση. Μέσα στη διαπίστωση αυτή περιλαμβάνονται και τα φαινόμενα που περιγράφετε.
ΕΡ: Κριτική ασκήθηκε επίσης και για χειρισμό της γνωστής υπόθεσης με τα υβριστικά φυλλάδια κατά του Γιώργου Παπανδρέου, αλλά και γαι την κυριαρχία του «σκληρού ροκ» στην πολιτική του ΠΑΣΟΚ τις τελευταίες ημέρες πριν από τις εκλογές. Τι λέτε γι΄αυτό;
ΑΠ: Είναι πιθανόν οι υψηλοί τόνοι αντιπαράθεσης που κυριάρχησαν την τελευταία εβδομάδα πριν από τις εκλογές να δημιούργησαν ερωτηματικά σε ορισμένους πολίτες. Την αντιπαράθεση, όμως, αυτή την επέβαλαν τελικώς προκλητικές δηλώσεις στελεχών της Ν.Δ, όπως π.χ η γνωστή δήλωση του κ. Πολύδωρα περί εκκαθαρίσεως 10.000 στελεχών του ΠΑΣΟΚ ή απαράδεκτα φαινόμενα, όπως η διανομή του υβριστικού κατά του Γιώργου Παπανδρέου φυλλαδίου. Θα ήταν ανεξήγητο αν το ΠΑΣΟΚ δεν απαντούσε. Αυτό που θα μπορούσε να αποφευχθεί ήταν το να μην παραμείνει το ΠΑΣΟΚ μόνον στην έντονη αντιπαράθεση για τις υποθέσεις αυτές, αλλά να δώσει έμφαση περισσότερο στην αποκάλυψη κακών και αρνητικών πτυχών του προγράμματος της Ν.Δ. Επίσης, έπρεπε να μιλήσει περισσότερο για το κυβερνητικό έργο του.
ΕΡ: Πως είδατε την καινούργια κυβέρνηση ; Και από τι τελικά θα εξαρτηθεί η επιτυχία της ;
ΑΠ: Τη νέα κυβέρνηση θα την κρίνω επί της ουσίας αργότερα. Προς το παρόν αυτό που έχω να παρατηρήσω είναι ότι ο κ. Καραμανλής δεν τήρησε την υπόσχεσή του να είναι η κυβέρνηση μικρή στον αριθμό των μελών της και ευέλικτη. Παρατηρώ επίσης ότι ο αριθμός των γυναικών που συμμετέχουν στη κυβέρνηση είναι πολύ μικρός. Και έτσι δεν τηρείται μια ακόμη δέσμευση του Πρωθυπουργού.
ΕΡ: Δηλώσατε ήδη ότι το ΠΑΣΟΚ για να μπορέσει να κερδίσει και πάλι την πλειοψηφία του ελληνικού λαού πρέπει να τα αλλάξει όλα. Τι είδους αλλαγές πρέπει να γίνουν ;
ΑΠ: Μετά από μια εκλογική ήττα πρέπει να έχεις το θάρρος να αναγνωρίσεις τα λάθη και τις αστοχίες και να λαμβάνεις τολμηρές αποφάσεις που να αλλάζουν όλα τα κακώς κείμενα, να ανοίγουν νέους δρόμους για το μέλλον και να ξαναδίνουν στο κόμμα σου λάμψη από τη δύναμη των ιδεών και από την αξιοπιστία των προσώπων. Πράγματι οφείλουμε να κάνουμε πολλά και να τα αλλάξουμε όλα. Ας ξεκινήσουμε πρώτα από τα πρόσωπα. Θα χρειαστεί μεγάλη τομή στην ανθρωπογεωγραφία του ΠΑΣΟΚ. Ας χρησιμοποιήσουμε τη νεώτερη γενιά των πολιτικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ και μάλιστα τα στελέχη εκείνα που το πρόσωπό τους δεν θολώθηκε μέσα στο χρόνο. Πρέπει να συνεχίσουμε με μεγάλες αλλαγές στα οργανωτικά πρότυπα του ΠΑΣΟΚ. Δεν χρειαζόμαστε πλέον ένα κόμμα με κάθετες ιεραρχικές δομές, με αποστεωμένες λειτουργίες και γραφειοκρατικές παραμορφώσεις. Χρειαζόμαστε ένα κόμμα ανοιχτό στην κοινωνία, ένα κόμμα δημιουργικών συζητήσεων και παραγωγής ιδεών, έναν τόπο συναντήσεων μελών αλλά και απλών πολιτών, που έχουν την όρεξη να διαλέγονται για το αύριο της δημοκρατικής παράταξης και κυρίως της χώρας. Τα οργανωτικά χαρακτηριστικά του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, που είναι κατάλοιπα παλαιότερων εποχών, πρέπει όλα να καταργηθούν. Είναι θετικό ότι ο κ. Παπανδρέου μίλησε αποφασιστικά για αυτά τα θέματα ήδη από την προεκλογική περίοδο.
Το επόμενο βήμα είναι η ανασυγκρότηση που πολιτικού και του προγραμματικού μας λόγου. Πρέπει να επεξεργαστούμε νέες ιδέες παρμένες μέσα από τη μεγάλη δεξαμενή των ιδεών της Κεντροαριστεράς. Να αναρωτηθούμε π.χ τί σημαίνει προοδευτική πολιτική και προοδευτική διακυβέρνηση σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης. Να αναρωτηθούμε γιατί σε μια περίοδο εμφάνισης νέων τεχνολογιών η παραγωγικότητα δεν αυξάνεται και ο πλούτος μένει στάσιμος ; Να σκεφτούμε και πάλι ποια είναι τα όρια ανάμεσα στην ελευθερία της αγοράς και στην κοινωνική προστασία.
Λοιπόν, έχουμε μπροστά μας πολύ δουλειά. Στο τέλος της 4ετίας αυτής πρέπει να είμαστε έτοιμοι για να ξανακερδίσουμε τις εκλογές.
ΕΡ: Στη Θεσσαλονίκη η πτώση του ΠΑΣΟΚ ήταν μεγαλύτερη απ’ ότι πανελλαδικά. Πληρώσατε τις καθυστερήσεις στην πορεία υλοποίηση των έργων και των υποδομών της πόλης ή έχετε άλλη εξήγηση ;
ΑΠ: Η πτώση του ΠΑΣΟΚ στη Θεσσαλονίκη έχει τις ίδιες ερμηνείες με το πανελλαδικό αποτέλεσμα. Δεν θα πρέπει όμως κανείς να αγνοήσει δίκαια παράπονα των Θεσσαλονικέων και τις απαιτήσεις τους για περισσότερα έργα στην πόλη.